Literatura

Prywatny dziennik publicysty

Fragmenty publicystyczne napsują krwi każdemu, niezależnie czy jest liberałem, konserwatystą, czy istotą politycznie alergiczną.

Do Zgreda podchodziłem nieufnie i z dużą ostrożnością. Powód? Polityka podnosi mi ciśnienie do niebezpiecznie wysokiego poziomu.

 

Na szczęście Ziemkiewicz zaczyna delikatnie, pozwalając zaprzyjaźnić się z bohaterem – mężem, ojcem, dziennikarzem-publicystą –Rafalskim, ze względów zdrowotnych przebywającym chwilowo na urlopie, który postanawia „zapisywać to wszystko”. „To wszystko”, czyli co? No właśnie wszystko. Przebieg walki cukrzyka z chorobą, sceny z życia małżeńskiego i do tego trochę krytyki społeczno-politycznej.

 

Kronika rodzinna stanowi najprzyjemniejszą część powieści i pozwala odpocząć czytelnikowi (a chyba także autorowi) od czystej publicystyki, która szybko uderza z całą mocą i nie słabnie aż do końca. Zapiski dnia codziennego dają szansę zobaczyć w Zgredzie normalnego człowieka troszczącego się o rodzinę i starającego się jak najlepiej. Poznajemy także najbliższych Rafalskiego – jego drugą żonę i dwie córeczki (sceny z nimi w rolach głównych bezsprzecznie należą do najjaśniejszych w całej powieści). Z tych zapisków wyłania się filozofia życiowa bohatera. Prosta i banalna (?), ot na chłopski rozum – „trzeba orać”.

 

Tu jednak kończą się pozytywne emocje. Fragmenty publicystyczne napsują krwi każdemu, niezależnie czy jest liberałem, konserwatystą, czy istotą politycznie alergiczną. Pierwsi będą miotać przekleństwa pod adresem Ziemkiewicza, drudzy – kreowanej (właśnie tak – uszanujmy fikcyjność fabuły, nawet jeśli oparta jest na prawdziwych wydarzeniach) przez niego rzeczywistości. Najlżej będą mieli chyba ci ostatni, obserwując z w miarę bezpiecznej odległości gromy ciskane na wszystkie strony. Bo krytyce poddane zostały nie tylko obecna władza, absurdy polskiej administracji i służby zdrowia, elity intelektualne i kulturalne, ale także środowiska prawicowe i Kościół (te w odpowiednio mniejszym stopniu). A ostrze ironii Ziemkiewicza nie rdzewieje. Ostry, bezkompromisowy język, także bezkompromisowe i wyraziste poglądy, to przymioty, które można docenić u Ziemkiewicza – Rafalskiego. Nie ma tutaj taryfy ulgowej. Realia III RP zostały przedstawione w przytłaczających barwach. Pleniąca się korupcja i głupota, wszechobecne kliki i koterie, nepotyzm i układy na każdym poziomie życia politycznego. Społeczeństwo, które „ze wsi wyszło, ale do miasta jeszcze nie doszło” i tkwi gdzieś pomiędzy w dziwnym zawieszeniu. Do tego elity intelektualne starające się na siłę być jak najbardziej europejskie, walczące z polskim wieśniactwem i demonami patriotyzmu. Oto ziemkiewiczowska wizja polskiej rzeczywistości.

 

Ten, kto oczekuje po nowej powieści Ziemkiewicza mocnej krytyki z pewnością nie będzie rozczarowany. Jednak ci, co spodziewają się solidnych, konkretnych argumentów na jej poparcie mogą poczuć się zawiedzeni. Może to wynika z formy prywatnego dziennika, jaką autor nadał swojej powieści? Jednak największą wadą Zgreda jest to, że można przeczytać stosunkowo niewielki fragment, żeby mieć niezłe pojęcie o całości.

 

Zgred jest powieścią dobrą, ale niestety tylko dobrą. Spójna konstrukcja, kilka zgrabnych zdań i trafnych, choć nie odkrywczych myśli to jednak za mało żeby walczyć o status dzieła wybitnego. Ale przeczytać warto, choćby po to żeby zupełnie z autorem się nie zgodzić. Skłania do głębszej analizy świata (dla odmiany) rzeczywistego, a taki był chyba główny cel. Gorzej, że oddziałuje przede wszystkim na emocje.

 


                                                                                              Jarek Woźniak/ Tramwaj Literacki

 

Rafał Ziemkiewicz, Zgred

Wydawnictwo Zysk i S-ka, 2011

270 stron

Jarek Woźniak

35 Głogów/Wrocław
4 artykuły


Dodaj komentarz anonimowo lub zaloguj się
 
Aleksandra Lubińska
Aleksandra Lubińska 3 sierpnia 2011, 00:35
Cholera, znowu mogę się odnieść wyłącznie do tekstu, zamieszczonego na Wywrocie, bo książki nie znam ;)

Miło się czyta, lekkie pióro masz. Brak nadęcia to cecha, którą bardzo sobie cenię; ostatnio zdecydowanie za często stykam się z recenzjami, które usilnie próbują być czymś innym.
Aleksandra Lubińska
Aleksandra Lubińska 3 sierpnia 2011, 00:39
(Tylko jest kilka - jak mi się wydaje - błędów)
przysłano: 1 sierpnia 2011 (historia)


Strona korzysta z plików cookie w celu realizacji usług zgodnie z Polityką prywatności.
Możesz określić warunki przechowywania lub dostępu do cookie w Twojej przeglądarce.

Zgłoś obraźliwą treść

Uzasadnij swoje zgłoszenie.

wpisz wiadomość

współpraca