Spojrzenie na książkę Marcina Kąckiego będzie zależeć głównie od miejsca zamieszkania czytelnika. I rozpinać się będzie zapewne pomiędzy szeroko otwieram oczy ze zdumienia a ze smutkiem kiwam przytakująco głową.
Czy Białystok jest nam bliski? Czy może to coś bardzo odległego? Może nie musimy jechać, może powinniśmy z niego uciec. Problem chyba polega na tym, że ta część Białegostoku, ta część przepełniona nienawiścią oraz skrajnymi ideologiami, ta część dążąca nie do poznana, ale do zapomnienia o przeszłości, ta część, której nie tylko od historycznej podszewki przygląda się Kącki, zaczyna iść w naszą stronę coraz pewniejszymi krokami. Krokami niepopartymi logiką i wiedzą, za to zamaszystymi i utwierdzonymi w wierze. W wierze, że racja jest moja i już raz na zawsze dana.
Tymczasem gdzieś spod tego wszystkiego wyzierają trupy. Trupy przeszłości. Tej dalszej i tej bliższej. Płonący obywatele pochodzenia żydowskiego, bici czarnoskórzy oraz swastyki na murach miasta. Podpalanie mieszkań i nienawistne hasła. Te ostatnie do bólu oczu przeraźliwie współczesne. Bo teraz w Białymstoku także niedobrze się dzieje.
No dobrze. Historia Białegostoku nie jest usłana tylko trupami. Wie o tym także Marcin Kącki. Wie i rzetelnie o tym mówi. Przecież właśnie w tym mieście urodziło się pierwsze dziecko z in vitro, narodziło się esperanto. Historia Białegostoku nie jest tylko biała. To właśnie Podlasie było miejscem wielokulturowym. Białorusini, Żydzi, Tatarzy, Ukraińcy, Polacy. Co stało się z ową różnorodnością? Gdzie dzisiejsi mieszkańcy tych rejonów widzą jej miejsce? Czy ludzie boją się przeszłości i dlatego w przyszłość idą z ustami zamkniętymi krzykiem?
Reporterskie poszukiwania, a właściwie przeszukiwania, Kąckiego nie dają może na te wszystkie pytania jasnej odpowiedzi, ale są ważnym głosem w dyskusji. Niemożliwym do pominięcia elementem układanki, jakiej na imię Polska. Współczesna Polska.
Lektura pewnie nadobowiązkowa, ale warta polecenia.
Michał Domagalski
Białystok. Biała siła, czarna pamięć
Marcin Kącki
Wydawnictwo Czarne, Wołowiec 2015.
Michał Domagalski premium
42 Poznań/Ostrzeszów
626 artykułów
70 tekstów
2127 komentarzy
Urodził się w Ostrzeszowie w 1982. Publicysta i krytyk. Redaktor prowadzący portalu Wywrota od kwietnia 2015 do października 2016. Jako poeta debiutował w almanachu Połów. Poetyckie debiuty 2014-2015. Mieszka w Poznaniu. Na stronach Biura Literackiego…
Zasłużeni dla serwisu
|