Literatura

O stosunkach polsko-rosyjskich

Kto powiedział, że Moskale są to bracia nas, Lechitów / Temu pierwszy w łeb wypalę przed kościołem Karmelitów.

 

Polska i Rosja mają długą wspólną historię. Różnie było między nami, o czym najlepiej świadczy powyższy fragment z Poloneza Kościuszki, napisanego przez uczestnika powstania listopadowego – Rajnolda Suchodolskiego. Autor wyrażał w nim, mówiąc delikatnie, niechęć do rosyjskiej dominacji nad polskim życiem politycznym. Z drugiej strony chyba każdy z nas kojarzy utwór, który zamykał III część Dziadów Mickiewicza – Do przyjaciół Moskali. Narodowy wieszcz żywił o wiele cieplejsze uczucia do naszych sąsiadów. Te dwie postawy są w pewien sposób reprezentatywne, jeśli chodzi o myślenie o Rosji. Kim naprawdę jesteśmy – zaciekłymi wrogami czy sojusznikami?

 

Andrzej Nowak jest profesorem w Instytucie Historii PAN oraz kierownikiem Zakładu Dziejów Europy Wschodniej w Instytucie Historii UJ. Specjalizuje się w historii politycznej i intelektualnej Wschodniej Europy oraz stosunkach polsko-rosyjskich. Napisał ponad dwadzieścia książek z tego zakresu, ale Kto powiedział, że Moskale… jest chyba najbardziej obszerną i wyczerpującą z nich wszystkich.

 

Autor skupia się w swojej pracy na okresie między wybuchem powstania listopadowego a nocą styczniową 1863 roku. Jak się okazuje powstały na emigracji i nie tylko materiał dotyczący stosunków polsko-rosyjskich i ówczesnych idei politycznych z nimi związanych, jest tak obszerny, że profesorowi Nowakowi nie brakowało źródeł do napisania ogromnej pracy monograficznej na ten temat.

 

Profesor Nowak po raz pierwszy zaczął pisać na temat obrazu Rosji w myśli politycznej Wielkiej Emigracji w styczniu 1983 roku, w ramach swojej pracy doktorskiej. Pracę ukończył w 1989 roku, ale ukazała się dopiero pięć lat później, w 1994 r., pod tytułem Między carem a rewolucją. Studium politycznej wyobraźni i postaw Wielkiej Emigracji wobec Rosji 1831–1849. To drugie, poprawione wydanie, jest o wiele obszerniejsze, a wcześniejsza praca stanowi jego człon. Książka jest podzielona na dwie części, jedna z nich nosi tytuł Między carem a rewolucją, druga jest zatytułowana Dwa spojrzenia w przyszłość. W pierwszej autor skupia się na przedstawieniu politycznych koncepcji i różnych postaw wobec Rosji, między innymi takich osobistości jak Czartoryski, Lelewel czy Mochnacki. W drugiej pisze o projektach Adama Czartoryskiego i przypadku Henryka Kamieńskiego.

 

W książce jest mnóstwo przypisów, ale i tak, żeby ją czytać, trzeba mieć jakiekolwiek pojęcie o historii. Najlepiej jak największe. Autor wystrzega się stronniczości, jednak zawsze warto znać fakty historyczne, żeby móc w jakiś sposób odnieść się do tego, co się czyta. Bez wątpienia ta praca jest monumentalna i wyczerpująca – a jeśli kogoś interesują polsko-rosyjskie relacje, koniecznie powinien po nie sięgnąć.

 

Andrzej Nowak, Kto powiedział, że Moskale są to bracia nas, Lechitów... Szkice z historii wyobraźni politycznej Polaków

Wydawnictwo Literackie, Kraków 2016

Liczba stron: 687, twarda oprawa

 

Tysyfone

Tysyfone

30 ck
32 artykuły 1 komentarz
Zasłużeni dla serwisu


Dodaj komentarz anonimowo lub zaloguj się
 
przysłano: 5 czerwca 2016 (historia)


Strona korzysta z plików cookie w celu realizacji usług zgodnie z Polityką prywatności.
Możesz określić warunki przechowywania lub dostępu do cookie w Twojej przeglądarce.

Zgłoś obraźliwą treść

Uzasadnij swoje zgłoszenie.

wpisz wiadomość

współpraca