Akordy gitarowe - szkoła przetrwania odcinek 3.

 Witam w 3 odcinku zmagań z gitarą. Podsumujmy co po dwóch poprzednich odcinkach powinniśmy pamiętać:
- akordy buduje się z kolejnych tercji małych bądź wielkich (durowy: pryma-tercja wielka-kwinta, mollowy: pryma-tercja mała-kwinta, zmniejszony: pryma-tercja mała- tryton)
-gama durowa ma półton między 3 a 4 oraz 7 a 8 dźwiękiem (stopniem gamy)
Zakładam, że potencjalny żądny wiedzy wywrotowy gitarzysta umie już poradzić sobie z akordami w podstawowych tonacjach C, F i G dur.

Niezależnie od tonacji w której się poruszamy, akordy są uporządkowane według ścisłych reguł.
Omówmy to na przykładzie tonacji F dur:
Akord na 1 stopniu – F dur. Jest to Tonika, czyli akord określający tonację, zwykle rozpoczynający i kończący utwór muzyczny.
Akord na 5 stopniu – C dur. Dominanta, akord ściśle powiązany z toniką, tworzący napięcie idealnie rozwiązujące się właśnie na tonikę. Bardzo często grany z dodaną septymą.
Akord na 4 stopniu – B dur. Subdominanta, akord budujący napięcie, dążący do rozwiązania na dominantę.
Są to 3 najbardziej podstawowe akordy, zwane triadą harmoniczną. W tonacji C dur są to akordy C, F i G dur, natomiast w tonacji G- G, C, D dur.

Na pewno każdy jest w stanie wymienić kilka przebojów składających się z tych trójek akordów, choćby znana wszystkim La Bamba.

Triadę harmoniczną uzupełniamy akordami na pozostałych stopniach:
Akord na 2 stopniu – subdominanta 2 stopnia. 
Akord na 3 stopniu – dominanta 3 stopnia.
Akord na 6 stopniu – tonika 6 stopnia.
Akordy te stosuje się jako „zamienniki” dla akordów triady, a zostały tak przyporządkowane z powodu podobieństwa budowy- akord na 5 i 3 stopniu ma 2 dźwięki wspólne, tak samo jak stopnie 1 i 6, a także 2 i 4.
Akord zmniejszony na 7 stopniu traktuje się również jako dominantę, gdyż ulega on rozwiązaniu na tonikę.

Oczywiście nikt nie może nam zabronić łączenia akordów w dowolny sposób, ale warto wiedzieć dlaczego grając kolejne akordy pewne połączenia brzmią lepiej a inne gorzej.

Wracając do samej budowy akordów, zajmowaliśmy się dotąd podstawowymi akordami durowymi, mollowymi, zmniejszonymi oraz dodawaliśmy septymy. Czasem okazuje się, że to za mało, do akordu potrzebujemy dodać kolejne składniki. W związku z tym potrzebna nam będzie znajomość interwałów (znów, niestety dla niektórych) powyżej oktawy, zwykle bowiem można się spotkać z zapisem np. C9, a nie C2.

Aby sobie poradzić z takim akordem musimy wiedzieć jedno- prymę akordu mamy na 1 stopniu, a tą samą prymę oktawę wyżej na 8. Chcemy dodać nonę- więc do oktawy dodajemy sekundę. W tym momencie złamaliśmy proste dodawanie, którego uczyliśmy się w szkołach, gdyż wynika nam że 8 (oktawa) + 2 (sekunda) = 9 (nona, czyli dźwięk D).

Tym samym sposobem drobnego matematycznego oszustwa każdy będzie w stanie obliczyć sobie też dodane 10 (decymy), 11 (undecymy) i tak dalej, choć dalsze rozszerzenia raczej rzadko się spotyka.
A jeśli nie chcemy liczyć to wystarczy zapamiętać: 9 – sekunda nad oktawą, 10 – tercja nad oktawą, 11- kwarta nad oktawą i tak dalej. W razie pojawienia się po cyfrze bemola lub krzyżyka jak wiadomo trzeba ten dodawany składnik odpowiednio obniżyć lub podwyższyć o półton.

To byłoby wszystko odnośnie najbardziej podstawowych zagadnień dotyczących budowy i wzajemnej zależności akordów, na koniec zamieszczam opis różnych charakterystycznych przykładów bardziej lub mniej typowych akordów wraz z diagramami proponowanego chwytu na gitarze (grafika 1):

Takt 1. Chwyt „D dur” z przykładem przesunięcia do F dur.
Takt 2. Chwyt „E dur” z przesunięciem do A dur z wykorzystaniem poprzeczki (chwyt barre).
Takt 3. Chwyt „e moll” z przesunięciem do a moll barre.
Takt 4. Chwyt „c moll” również łatwy do przesunięcia na inny dźwięk.
Takt 5. Chyba najczęściej stosowany przykład chwytu akordu zmniejszonego.
Takt 6. Chwyt akordu dur7, popularny w bluesie, w nawiasach możliwość zdwojenia prymy (czyli oktawa).
Takt 7. Inny przykład chwytu dur7 .
Takt 8. Skrócone wersje akordu mollowego z taktu 3. Tak samo można postąpić również z innymi formami akordów barre, mollowych jak i durowych.
Takt 9. Akord kwintowy, czyli tzw. „Power chord”, również w odmianie ze zdwojeniem prymy w oktawie.
Takt 10. Akord sus. W tym wypadku H sus2/4. Ciekawy przypadek, można go rozumieć na 2 sposoby:
Po pierwsze jest to akord w którym tercję i kwintę zastępuje się sekundą i kwartą, albo też nie gra się kwinty, a tercję zastępuje się sekundą (sus2) lub kwartą (sus4). Na rysunku mamy zastąpione obydwa składniki, akord po zastąpieniu tercji traci swój tryb dur/moll, stąd jego nietypowe brzmienie.
Z drugiej strony jeśli się dobrze przyjrzeć, jest to akord A dur z dodanym H w basie, dlatego tez można go zanotować jako ułamek A/H.
 
Mam nadzieję, że te trzy artykuły w jakimś stopniu pomogły Wam w zmaganiach z gryfem gitary, i choć trochę rozjaśniły kwestie teorii muzycznej, tak znienawidzonej przez brać gitarową : ) 
Pozdrawiam.