Bogdan Konopka ŚLEPE ŚCIANY

Tytułowe „ślepe ściany” to zazwyczaj pozbawione okien szczytowe ściany kamienic odsłonięte na skutek zniszczeń wojennych lub celowych wyburzeń pod nowe ciągi komunikacyjne. Począwszy od lat 60. XX wieku w wielu polskich miastach te olbrzymie puste powierzchnie stały się podobraziami dla monumentalnego malarstwa użytkowego. Murale epoki PRL-u stanowiły nie tyle reklamę (monopolista państwowy nie wymaga reklamy), co raczej obwieszczenie istnienia i prezentację rozmaitych krajowych i lokalnych państwowych przedsiębiorstw i instytucji. Nie mniej istotną, jeśli nie istotniejszą funkcją tych obrazów było ożywianie formą i kolorem zaniedbanych elewacji oraz maskowanie ubytków w zabudowie. 

Cykl fotografii wrocławskich murali wykonany przez Bogdana Konopkę w grudniu 1988 roku to oszczędne pod względem formy zapiski ze spaceru po mieście w przededniu transformacji ustrojowej i jednocześnie na krótko przed wyjazdem samego artysty na stałe za granicę. Ten szczególny moment stanu zawieszenia – zarówno w biografii społecznej jak i osobistej autora cyklu – dyskretnie emanuje z obrazów codziennego życia. Słowami Hegla: jest to szara godzina, gdy pewne ukształtowanie życia już się zestarzało, a szarością o zmroku nie można niczego odmłodzić; można tylko coś poznać.*

Fotograficzne zapiski Konopki nie pretendując do pełnej ewidencji czy skrupulatnej dokumentacji wrocławskich murali, stanowią intrygujący i niezwykle cenny dokument epoki w aspekcie socjologicznym, urbanistycznym i estetycznym. Główny temat – murale – wpisany jest w drugi plan rozległego pejzażu przestrzeni miejskiej i panoramy zwykłej ludzkiej krzątaniny. Zestawienie planów a także cały cykl jako seria ujęć tworzą bardzo powściągliwą, kontekstualną narrację. Są zwierciadłem czasu i kultury wizualnej przestrzeni publicznej schyłku lat 80. Z perspektywy nieomal 30 lat dają możliwość oceny dystansu dzielącego nas od tamtego okresu, unaoczniają też skalę przemian. "Sowa Minerwy wylatuje dopiero z zapadającym zmierzchem.*

Osobnym zagadnieniem jest koncepcja i walory wizualne fotografii wykonanych przez tego uznanego artystę. Pracujący zazwyczaj z tradycyjnym, wielkoformatowym aparatem na czarno-białych kliszach, tym razem wziął do ręki aparat małoobrazkowy i zarejestrował w kolorze, w reporterskich ujęciach fragmenty pejzażu miejskiego wraz z mieszkańcami i anachronicznym parkiem transportowym. Udział w powstaniu cyklu z muralami miała też żona Bogdana Konopki – Jacqueline, która przywiozła u z Francji barwne filmy KODAK GA100, prowokując tym samym całą sytuację. Jej też Autor dedykuje wystawę w Galerii Entropia.

Wystawa „ŚLEPE ŚCIANY. Fotograficzne zapiski z muralami w tle” w Galerii Entropia jest premierową prezentacją cyklu Bogdana Konopki z roku 1988.** 

Zdjęcia z tego cyklu, w większości nie publikowane, istniały dotychczas w formie skanów. Autor pragnie wyrazić podziękowania dla Edouardo Serafim’a z paryskiego Apremidi Lab za wykonanie skanów.

Alicja Jodko

Zdjęcia