15 rocznica śmierci Jerzego Grotowskiego – słuchowisko

Piętnasta rocznica śmierci Jerzego Grotowskiego

14 stycznia o godz. 18:00 Instytut Grotowskiego zaprasza do Sali Teatru Laboratorium na słuchowisko z okazji piętnastej rocznicy śmierci Jerzego Grotowskiego.

Słuchowisko „Akropolis naszych czasów” z 1964 roku z udziałem aktorów Teatru 13 Rzędów: Reny Mireckiej, Andrzeja Bielskiego, Ryszarda Cieślaka, Zbigniewa Cynkutisa, Antoniego Jahołkowskiego, Zygmunta Molika i Macieja Prusa przygotował dla Polskiego Radia w Opolu Jerzy Falkowski. Audycja, rzadko dotąd wykorzystywana w badaniach nad „Akropolis”, stanowi niezwykle cenne źródło pozwalające zbliżyć się do drugiej wersji przedstawienia z roku 1962, odmiennej od znanego powszechnie wariantu sfilmowanego w roku 1968. Jednocześnie stanowi ona autonomiczny montaż łączący zarejestrowane fragmenty przedstawienia z tekstami, które się w nim nie pojawiały. Jej ważną część stanowi rozmowa Jerzego Falkowskiego z Ludwikiem Flaszenem, Jerzym Grotowskim i Józefem Szajną.

Podczas 37-minutowego słuchowiska zaprezentowane zostaną fotografie z pierwszej wersji spektaklu, natomiast po nim odczytany zostanie komentarz Dariusza Kosińskiego.

„Akropolis” to przedstawienie według poematu dramatycznego Stanisława Wyspiańskiego wystawione po raz pierwszy w Opolu w Teatrze-Laboratorium „13 Rzędów” 10 października 1962; w inscenizacji: Jerzego Grotowskiego przy współpracy Józefa Szajny, który był m.in. odpowiedzialny m.in. za scenografię, kostiumy i rekwizyty. Poetycki dramat Wyspiańskiego, napisany w latach 1903–1904, wypełniają działania podejmowane w noc z Wielkiej Soboty na Wielką Niedzielę przez ożywione dzieła sztuki znajdujące się w katedrze wawelskiej. Stanowi on swoistą summę kultury śródziemnomorskiej, łącząc wątki z historii Polski, sekwencje homeryckie i Biblii. Wszystkie one osadzone są na wzgórzu wawelskim – centralnym miejscu polskiej świadomości historycznej, które zostaje niejako nawiedzone przez wielkie mity judeochrześcijańskie. Tematem głównym „Akropolis” jest przy tym zmartwychwstanie, rozumiane jako ocalenie przed śmiercią, martwotą i zapomnieniem, a zarazem zadanie stojące przed każdym człowiekiem. W opolskiej inscenizacji Grotowskiego/Szajny ta złożona tematyka otrzymała dodatkowy wymiar poprzez przeniesienie w rzeczywistość obozu koncentracyjnego. W przedstawieniu „Akropolis naszym” – syntezą współczesności – uczyniono Auschwitz, zderzając wielkie mity zachodniej cywilizacji z Zagładą, która była i jest dla nich radykalną, wręcz niemożliwą do wyobrażenia próbą. Więźniowie budujący na scenie obóz i ukazujący w zagęszczeniu piekielną jałowość życia w nim, tworzyli jednocześnie ze słów Wyspiańskiego rodzaj syntetycznego powtórzenia dziejów ludzkości, powracającej wciąż do tego samego punktu wyjścia, będącego zarazem punktem martwoty. Grotowski, Szajna i Gurawski umieścili widzów i aktorów w jednej przestrzeni. „Akropolis” jest uznawane za swoistą materializację teatru ubogiego i wciąż zaliczane do kanonu arcydzieł teatru XX wieku. Spektakl, zaprezentowany po raz pierwszy w październiku 1962 podlegał w ciągu następnych miesięcy i lat licznym zmianom. Twórcy zaznaczali je informując o premierach kolejnych wariantów, między którymi (poza wymienionymi dalej zmianami w obsadzie) istnieją znaczące różnice, wciąż czekające na dokładne zbadanie.

Wstęp na słuchowisko jest wolny.
 

Więcej na temat wydarzeń w Instytucie Grotowskiego: www.grotowski-institute.art.pl.