Czy źli ludzie sprawiają, że dobre mózgi robią złe rzeczy?

Rozważmy następujące zagadnienie: Na Bliźniaczej Ziemi mózg w naczyniu znajduje się na rozpędzonej kolejce. Istnieją tylko dwie opcje, z których mózg może wybierać: na rozgałęzieniu torów skręcić w lewo lub w prawo. Nie ma możliwości wykolejenia czy zatrzymania kolejki i mózg zdaje sobie z tego sprawę, ponieważ zna kolejki. Mózg jest związany ze sterami kolejki i w ten sposób może wpływać na kurs, jakim pojedzie.
CZY ŹLI LUDZIE SPRAWIAJĄ, ŻE DOBRE MÓZGI ROBIĄ ZŁE RZECZY?
Universytet Syracuse
Tłumaczenie: Paweł Leszczyński, pfelix@acn.waw.pl, oryginał

Rozważmy następujące zagadnienie:

Na Bliźniaczej Ziemi mózg w naczyniu[1] znajduje się na rozpędzonej kolejce. Istnieją tylko dwie opcje, z których mózg może wybierać: na rozgałęzieniu torów skręcić w lewo lub w prawo. Nie ma możliwości wykolejenia czy zatrzymania kolejki i mózg zdaje sobie z tego sprawę, ponieważ zna kolejki. Mózg jest związany ze sterami kolejki i w ten sposób może wpływać na kurs, jakim pojedzie.

Po prawej stronie torów znajduje się pracownik kolei, Johnes, który z pewnością zginie, jeśli tylko mózg skieruje kolejkę na prawo. Jeśli pracownik kolei po prawej przeżyje, będzie mógł zabić pięciu mężczyzn dla samej ich śmierci, ale działając w ten sposób nieumyślnie ocali życie trzydziestu sierot (jeden z pięciu mężczyzn planuje zniszczyć most po którym autobus z sierotami ma przejechać tej nocy). Jedna z sierot która zginęłaby w tym wypadku wyrośnie na tyrana który sprawi, że dobrzy utylitaryści będą robić złe rzeczy. Kolejna z tych sierot wyrośnie na G.E.M. Anscombe[2], podczas gdy trzecia wynajdzie puszkę z zawleczką.

Jeśli mózg w naczyniu wybierze lewe rozgałęzienie torów, kolejka z pewnością uderzy i zabije pracownika kolei po lewej stronie torów - "Mańkuta" - oraz uderzy i zniszczy trzymane przez niego bijące serca, które mogłyby być (i tak by się stało) transplantowane dziesięciorgu pacjentom w miejscowym szpitalu, którzy umarliby bez tej operacji. To jedyne serca, jakie są dostępne i mózg w naczyniu wie o tym, ponieważ zna serca. Jeśli pracownik kolei po lewej stronie torów przeżyje, również zabije pięciu ludzi, dokładnie tych samych, których zabiłby pracownik kolei po prawej. Jednakże "Mańkut" zabiłby ich w konsekwencji uratowania dziesięciu osób: nieumyślnie zabiłby pięciu ludzi śpiesząc się z dziesięcioma sercami do szpitala na transplantację. Dalszą konsekwencją zachowania "Mańkuta" byłoby ocalenie autobusu z sierotami. Pośród tych pięciu osób zabitych przez "Mańkuta" jest człowiek odpowiedzialny za oddanie kontroli nad kolejką mózgowi oraz autor tego przykładu. Jeśli serca i "Mańkut" zostaną zabici przez kolejkę, wtedy dziesięciu pacjentów oczekujących na potencjalną transplantację serca umrze, a ich nerki zostaną użyte aby ocalić życie dwudziestu pacjentów oczekujących na transplantację nerek, z których jeden wynajdzie metodę leczenia raka, a drugi zostanie Hitlerem. Są co prawda inne nerki przygotowane do przeszczepu i wolne maszyny do dializy krwi, ale mózg w naczyniu nie wie o tym, ponieważ nie zna nerek i nie należy tej kwestii brać pod uwagę.

Przypuśćmy, że wybór mózgu posłuży jako przykład dla innych mózgów-w-naczyniu, w związku z czym efekty jego decyzji będą się rozwijać. Przypuśćmy również, że jeśli mózg wybierze skręt w prawo, nastąpi niesprawiedliwa wojna wolna od przestępstw wojennych. Ponadto, nieregularnie występuje aktywny kartezjański demon, zwodzący mózg w naczyniu w taki sposób, że mózg nigdy nie jest pewien, czy jest decyzyjny.

Pytanie: Jak powinien postąpić mózg?

[Alternatywny przykład: tak jak powyżej, poza tym, że mózg przeszedł zabieg komisurotomii[3], w wyniku czego lewa połowa mózgu jest konsekwencjalistą, a prawa absolutystą.]

Prawa autorskie zastrzeżone przez Amerykański Związek Filozofów.

Większość prawdziwych filozofów nigdy nie doczyta tego akapitu. Niektórzy z nich umarli na zawały serca spowodowane śmiechem. Wizja innych została zniekształcona przez łzy śmiechu. (...) Wszyscy ludzie którzy doceniają ten tekst spędzili przynajmniej pięć lat w szkole filozoficznej. Ich śmiech może być odrzucony przez specjalistów od zdrowia psychicznego jako histeryczny symptom mechanizmu kopiującego gdy próbują pogodzić się z losem profesjonalnego filozofa. Ty, jakkolwiek, możesz dalej prowadzić swoje relatywnie normalne życie* (...).

* Niektórzy ludzie uważają, że wyjaśnianie dowcipu pozbawia go humoru. Sugeruję takim osobom, żeby przeczytały 546 stronicowy manuskrypt dr-a Harry?ego Johnsonna (jeszcze nie został opublikowany) o naturze humoru. Został ostrożnie nazwany: "Korzenie humoru w zaprzeczeniu oczywistościom".


[1] W oryginale: Brains in a vat, co dosłownie znaczy: "mózgi w kadzi". Wyraz "kadź" uznałem jednak za nieodpowiedni w tym kontekście. "Mózgi w kadzi" brzmi nieładnie i ma niestosowne w kontekście eseju konotacje piwowarskie. Laboratoryjna "probówka" również wywołuje niewłaściwe skojarzenia (objętość). Dlatego zdecydowałem się na neutralne, ogólne "naczynie" (za Adamem Groblerem, tłumaczem "Brains in a vat" Puttnama). (przyp. tłum.)
[2] Gertrude Elizabeth Margaret Anscombe, uczennica Wittgensteina, przeciwniczka jakiejkolwiek formy antykoncepcji. Specjalizowała się w historii filozofii i działalności edytorskiej. (przyp. tłum.)
[3] W oryginale "commisurotomy". Najprawdopodobniej autorowi chodziło o słowo "commissurotomy" - komisurotomię, zabieg rozdzielenia prawej i lewej półkuli mózgu poprzez przecięcie spoidła wielkiego. Stosowany przede wszystkim w przypadku chorych na padaczkę. Charakteryzuje się dość specyficznymi objawami pooperacyjnymi m.in. percepcja ulega diametralnej zmianie przy obserwacji tylko prawym lub lewym okiem. (przyp. tłum.)
nF

Paweł Leszczyński nF premium

41 Warszawa
79 artykułów 90 tekstów 659 komentarzy
Wskaźnik aktywności: 28%. Czego szuka w internecie: 1) miłości: 0%; 2) przygotnych związków: 2%; 3) przyjaźni: 1%; 4) Zrozumienia: 69%. Wskaźnik rotacji należności: 3. Kryteria kwalifikujące: RZS, F1, WKN:15. animator kultury, filozof


Dodaj komentarz anonimowo lub zaloguj się
 
MarTyna
MarTyna 6 lipca 2007, 19:15
Według mnie mózg powinien skręcic w prawo.. :)
anty-społeczny
anty-społeczny 8 lipca 2007, 01:46
chciałbym byc "mózgiem" a jest możliwośc, że mózg zabije wszystkich?
sdsdf
sdsdf 27 lipca 2007, 14:50
Znow - cyklicznie - rusza akcja ochrony przed sektami latem... Sprawdz www.sekty.destrukcyjne.prv.pl - byc moze Ty jestes wlasnie werbowany lub wspolnota do ktorej nalezysz wcale nie ma czystych intencji?%D%A%D%ALatem sekty atakuja...
przysłano: 7 czerwca 2007


Strona korzysta z plików cookie w celu realizacji usług zgodnie z Polityką prywatności.
Możesz określić warunki przechowywania lub dostępu do cookie w Twojej przeglądarce.

Zgłoś obraźliwą treść

Uzasadnij swoje zgłoszenie.

wpisz wiadomość

współpraca