Edmund White w Polsce!

Edmund White (1940), jeden z najwybitniejszych współczesnych amerykańskich pisarzy, będzie gościem przyszłorocznej, siedemnastej edycji Portu Wrocław. W przyszłym roku nakładem Biura Literackiego ukażą się trzy książki autora: „Zuch”, „Zapominanie Eleny” w tłumaczeniu Jerzego Jarniewicza i Andrzeja Sosnowskiego oraz „Hotel de Dream” we wspólnym przekładzie Jacka Dehnela i Piotra Tarczyńskiego.

Przyszłoroczny Port Literacki organizowany w nowej formule (z podtytułem Europejskie Spotkania Pisarzy) rozpocznie się we Wrocławiu 20 kwietnia i potrwa trzy dni. Wśród najważniejszych wydarzeń premiery aż jedenastu książek wybitnych amerykańskich poetów i prozaików. Edmund White, to pierwszy z twórców, którego nazwisko ujawnia Biuro Literackie.

„Zuch” (premiera już 26 stycznia), pierwsza ze wspomnianych powieści, uczyniła z White'a gwiazdę amerykańskiej literatury. Wydana po raz pierwszy w 1982 roku, porównywana m.in. do „Buszującego w zbożu”, historia dorastającego w latach 50. ubiegłego wieku homoseksualisty do tej pory jest uważana za jedną z najlepszych pozycji w dorobku Amerykanina. Wielu krytyków doszukiwało się w niej wątków autobiograficznych - White nigdy nie ukrywał swojej orientacji seksualnej.

Druga z książek, „Hotel de Dream:, ukazała się za oceanem cztery lata temu (polska premiera została zaplanowana na 12 kwietnia). Akcja powieści rozgrywa się w XIX-wiecznym Nowym Jorku, ale niewiele ma wspólnego z grzecznymi wiktoriańskimi powieściami. „Opisy nowojorskich złodziei, włóczęgów i dziwek są tak realistyczne, że potrafią wywołać mdłości” - pisał krytyk „New York Timesa”, przywołując w recenzji unoszącego się nad stronicami powieści ducha Oscara Wilde'a.

„Zapominanie Eleny” to debiut White'a, błyskotliwa komedia obyczajowa, która blisko czterdzieści lat temu wskazała kierunek, w jakim później zmierzała proza Amerykanina. „To napisana po mistrzowsku powieść, nie mam co do tego żadnych wątpliwości” - chwalił recenzent „New York Timesa”. Premiera książki na początku września przyszłego roku, ale jej fragmenty będzie można usłyszeć już podczas kwietniowego festiwalu.

Wyjątkowe będą nie tylko książki, ale także ich oprawa graficzna. Na okładkach „Zucha” i „Hotel de Dream” znajdą się zdjęcia brytyjskiego fotografa Anthony'ego Gaytona. Okładkę powieści „Zapominanie Eleny” ozdobi z kolei zdjęcie autorstwa innego Brytyjczyka - Marca Atkinsa - którego prace będzie można oglądać od 1 grudnia we wrocławskiej redakcji Biura Literackiego.

Edmund White jest uważany za jednego z prekursorów literatury gejowskiej oraz jednego z ojców jej światowego sukcesu. Kiedy zaczynał, mało kto decydował się poruszać tematykę homoseksualizmu na łamach powieści czy opowiadań. „Jako dorastający nastolatek desperacko wypatrywałem tekstów, które mogłyby mnie w jakiś sposób usprawiedliwić lub upewnić w przekonaniu, że nie jestem jedyny” - wspominał potem w jednym z esejów.

Reakcją na brak tego typu literatury było własne pisarstwo. W latach 70. ubiegłego wieku White współtworzył w Nowym Jorku nieformalny klub gejowskich pisarzy o nazwie Violet Quill (Fioletowe Pióro). W kolejnej dekadzie opuścił Stany, by zamieszkać we Francji, gdzie spędził siedem lat. Po powrocie w 1990 roku zaangażował się w walkę z AIDS, chorobą, która pozbawiła go wielu najbliższych przyjaciół.

White lubi prowokować (pod koniec lat 70. wydał „podręcznik” pod tytułem „The Joy of Gay Sex” – „Radość gejowskiego seksu”), a w swojej prozie nie stroni od mocnych, naturalistycznych obrazów seksu, ale przede wszystkim jest bardzo dobrym pisarzem (cenił go m.in. Nabokov). Od 1997 roku pozostaje członkiem Amerykańskiej Akademii Sztuki i Literatury, która piętnaście lat wcześniej nagrodziła go za „Zucha”.

Edmund White i Amerykanie nie będą jednymi zagranicznymi gośćmi Portu Literackiego 2012. Blisko połowa książek prezentowanych na festiwalu, którego program tradycyjnie przygotował Artur Burszta, będzie obcojęzyczna. Pojawią się m.in. prozaicy Vladimir Balla (Słowacja) i Andrij Bondar (Ukraina). Swoje premierowe prezentacje będą miały także tomy Klasyków z Niemiec (m.in. Gottfrieda Benna). Liczna będzie też reprezentacja kobieca. Szczegóły niebawem.

Przeczytaj fragmenty „Zucha” w Przystani!:
http://biuroliterackie.pl/przystan/czytaj.php?site=200&co=txt_3962