Nagle w głębi lasu

Amos Oz to jeden z najwybitniejszych współczesnych pisarzy. Książka „Nagle w głębi lasu” zdaje się w pełni potwierdzać wszelkie pochlebne opinie o tym autorze, wciąż niezbyt popularnym w Polsce. Opowieść jest utrzymana w konwencji bajki. Posługując się tą, starą jak świat, metodą Amos Oz podjął rozważania na temat odmienności, tolerancji i odwagi niezbędnej do łamania tabu.

Akcja „Nagle w głębi lasu” rozgrywa się w maleńkiej, odciętej od świata wiosce. Jej mieszkańcy nie wiodą jednak sielskiego życia. Od feralnej nocy, podczas której z ich domostw w niewyjaśnionych okolicznościach zniknęły wszystkie zwierzęta, wieś otacza aura strachu i niepewności. Dzieci uczą się o zwierzętach na lekcjach przyrody, ale nauki te przyjmują z niedowierzaniem – trudno wszak uwierzyć w coś, czego nigdy się nie widziało i o czym mało kto ma odwagę mówić. Dlatego też większość mieszkańców mówi jednym głosem: zwierząt nie ma i nie będzie. Może kiedyś były, ale to było tak dawno, że lepiej tego nie wspominać. I lepiej też nie roztrząsać dlaczego zniknęły. Mieszkańcy wioski żyją w przekonaniu, że wszelkie tego typu rozmowy mogłyby ściągnąć na nich jeszcze większy gniew demona gór – Nehiego, który i tak nęka ich nocami. Dlatego koniec dyskusji, nie ma tematu. Jednak jak to w bajkach, a często także w życiu bywa, zawsze znajdą się dociekliwi gotowi zapłacić każdą cenę za poznanie prawdy. W opowieści Oza ciężar ten bierze na siebie dwoje dzieci – Maja i Mati. Muszą jednak bardzo uważać, bo przecież osoby, które wychodzą przed szereg nigdy nie są dobrze odbierane. Szczególnie gdy znajdują się w otoczeniu ludzi bardziej polegających na przesądach i wyimaginowanych zagrożeniach niż na własnym rozumie. Na szczęście, ciekawość dzieci jest o wiele silniejsza niż strach. Dzięki temu decydują się one na podjęcie wędrówki, która dostarczy im wielu przygód. Będzie także niezwykłą lekcją. To właśnie podczas pobytu w lesie Maja i Mati zrozumieją jak ważna jest akceptacja, zwłaszcza tego, co odmienne. Amos Oz ustami swoich bohaterów krytykuje współczesne, bardzo konserwatywne stosunki społeczne. Autor zdaje się ubolewać nad tymi, którzy chcąc żyć inaczej są tak naprawdę skazywani na ciągłe wyszydzanie, wyśmiewanie i w konsekwencji życie w osamotnieniu, najlepiej z dala od „normalnych” ludzi. Trudno nie przyznać autorowi racji. Kultura masowa wyprodukowała nowego człowieka, niezbyt odpornego na inność. Utrwalane przez mass media i przekazywane z pokolenia na pokolenie utarte schematy i stereotypy z pewnością jeszcze długo będą wrogami wszelkiej odmienności.

Maja i Mati są symbolem outsiderów, którzy nie tylko pragną złamać pewne tabu, ale także uparcie dążą do poznania przeszłości. Jako jedyni mają odwagę zmierzyć się z prawdą, nawet jeśli okaże się ona niewygodna. Niestety, nie można tego powiedzieć o wielu współczesnych ludziach, zwłaszcza tych z samego szczytu władz. Przekonani o swojej wyższości i nieomylności często zdają się wierzyć w to, że mają monopol na prawdę. Korzystając z tego mamią wszystkich wokół niejednokrotnie zmanipulowanymi faktami, odrzucając te mniej wygodne na bok, a następnie na śmietnik historii. Odwołań i aluzji do współczesności nie brakuje.

„Nagle w głębi lasu” jest więc nie tylko przyjemną, pouczającą bajką, ale także wnikliwą analizą rzeczywistości. Amos Oz jawi się jako bardzo dobry obserwator, który potrafił tym, często niezbyt optymistycznym, realiom nadać wymiar uniwersalny.

Książkę czyta się bardzo przyjemnie, jednym haustem. Z pewnością to zasługa wciągającej, dobrze skonstruowanej fabuły, a także narracji utrzymanej w gawędziarskim stylu. Warto także zwrócić uwagę na estetykę wydania. Duża czcionka, elementy ozdobnej grafiki i obrazki na pewno przypadną do gustu zwłaszcza młodszym czytelnikom. Starszym zaś przypomną czasy dzieciństwa.


Nagle w głębi lasu
autor: Amos Oz
język oryginału: hebrajski
wydawca: Rebis, Dom Wydawniczy Sp. z o.o.
ISBN: 83-7301-804-2