Podróż w głąb umysłu ogarniętego schizofrenią

Zapytaj księżyc to książka, która nie zaczyna się dobrze. Od pierwszych stron czytelnik poznaje szczegóły tragedii, która doprowadziła do rozpadu szczęśliwej niegdyś rodziny, a głównego bohatera do schizofrenii. W ramach terapii Matthew spisuje swoje wspomnienia, z których wyłania się pełny obraz wypadku sprzed lat wraz z jego konsekwencjami. Czytelnik obserwuje powolne narodziny i rozwój choroby, która w końcu zawładnęła życiem bohatera i zamknęła go w szpitalu psychiatrycznym.

Atmosferę choroby bardzo dobrze oddaje achronologiczny, chaotyczny sposób prowadzenia narracji. Niektóre myśli powtarzają się, czasami bohater nie kończy zaczętego wątku, ale powraca do niego w nieoczekiwanym momencie. To niewątpliwe utrudnienie, które wymaga dużego skupienia podczas lektury. Jednocześnie zabieg ten pozwala lepiej wczuć się w sytuację i choć trochę zrozumieć, co dzieje się w głowie schizofrenika. Podróż w głąb umysłu pogrążonego w chorobie jest bardzo wciągająca, po przeczytaniu kilku początkowych rozdziałów trudno oderwać się od lektury. Chociaż to fikcja, przyznać trzeba, że stworzona przez Nathana Filera postać jest bardzo wiarygodna. Warto wspomnieć, że autor jest dyplomowanym pielęgniarzem psychiatrycznym. Doświadczenie zawodowe bez wątpienia przydało się w pisaniu tej historii. Snuta przez Matta Homesa opowieść nie tylko brzmi prawdziwie, jest także bardzo wzruszająca, a miejscami zabawna. Choć główny bohater momentami wzbudza litość, to uczuciem dominującym podczas lektury jest empatia.

Chociaż to osobista historia, to autor między wierszami ukazuje także nieudolność brytyjskiego systemu opieki zdrowotnej. To, co najbardziej rzuca się w oczy, to brak pomocy dla dziecka, które widziało umierającego brata. Matthew nie został przez nikogo oskarżony o doprowadzenie do wypadku, ale też po całym zdarzeniu nikt nie otoczył go odpowiednią troską, nikt nie wytłumaczył siedmiolatkowi, co się stało. Kolejnym błędem popełnionym w tym procesie było odseparowie chłopca od rówieśników, zamknięcie w domu z matką, która starała się zapewnić dziecku opiekę, dbała także o to, by się uczył, ale nie była w stanie zaoferować nic ponadto. W konsekwencji Matthew bardzo szybko opuścił dom rodzinny, by prowadzić życie, na które nie był gotowy. Wszystkie te zaniedbania doporowadziły do tego, że Mathew przez 10 lat żył w żałobie i poczuciu winy.

"Zapytaj księżyc" to powieść do przeczytania w jeden wieczór. Z jednej strony, to historia jakich wiele, bo nie oszukujmy się - nie trzeba odwoływać się do fikcji literackiej, żeby zetknąć się z historią opisującą żałobę i rozpacz po stracie kogoś bliskiego, czy chorobę psychiczną. Z drugiej strony, poruszenie tak znanego i bolesnego tematu sprawia, że książka Filera pozostaje w pamięci na dużo dłużej niż wieczór czy dwa.

                                                                                                               ©Anna Balcerowska 

Tytuł: Zapytaj księżyc

Autor: Nathan Filer

Tłumaczenie: Anna Jęczmyk