Zapowiedź: "Morze Karaluchów" Tommasa Landolfiego

Niebawem w ramach serii "Klaska z Europy" w przekładzie Anny Wasilewskiej i Haliny Kralowej "Morze karaluchów" Tommasa Landolfiego – wybór opowiadań jednego z najwybitniejszych, najbardziej tajemniczych włoskich pisarzy XX wieku, zbierający teksty z jego książek z lat 1937-1978, począwszy od debiutanckiego "Dialogu o dwóch głównych systemach" po wydane na rok przed śmiercią "Del meno". Książka wydana przez Biuro Literackie powstała przy bliskiej współpracy z synem autora. 

Twórczość Landolfiego, tłumaczona z włoskiego na blisko dwadzieścia języków obcych, w Polsce pozostaje nieznana szerszej grupie czytelników. W przedmowie do polskiego wydania Landolfo Landolfi, syn Tommasa, napisze o elementach zbliżających prozę ojca z literaturą polską: "Także Landolfi jest pisarzem pogranicza, borderline, w dobrym znaczeniu tego słowa; w jego utworach słyszymy echa wielkiej literatury rosyjskiej i europejskiej, echa romantyzmu, klimatów powieści gotyckiej, a również poczucia obcości i sprofanowania rodzinnych stron".

Ten graniczny charakter twórczości Landolfiego może być jednak interesujący pod każdą szerokością geograficzną – zaświadcza o uniwersalności dzieła autora "Morza Karaluchów", który – jak czytamy w przedmowie – "wykracza poza granice dusznej kultury włoskiej i jest pisarzem ponadnarodowym, który na starym kontynencie odnajduje swoją wenę i w pełni potrafi ją spożytkować". Granica, graniczność może więc jednocześnie odgrywać rolę metafory duszy, jak również wizji uprawianej przez autora "Morza Karaluchów" literatury.  

Dzieło Landolfiego do niedawna i w samych Włoszech owiane było tajemnicą: związany m.in. z Rzymem i Florencją pisarz, "znany z arystokratycznej niedostępności, z mizantropii i dziwactw, nigdy nie udzielał wywiadów, nie pozwalał się fotografować, niechętnie przyjmował nagrody literackie. Nie przestawał jednak tworzyć i publikować, także w prasie, ale "pozostał – jak pisze o nim Anna Wasilewska – na uboczu wszystkich prądów, tendencji czy mód literackich swoich czasów, wierny jedynie własnym wyobrażeniom o literaturze".

Nietrudno odnaleźć w twórczości Włocha inne znajome elementy – proza Landolfiego wyrasta z tradycji dziewiętnastowiecznych, to w końcu tłumacz i Gogola, i Hoffmanstala, i Poego, ale również wierny czytelnik Kafki, którego uczynił bohaterem (podobnie zresztą jak autora "Martwych dusz") swojego opowiadania. Jeśli więc ta twórczość, "spowinowacona z symbolizmem, surrealizmem, hermetyzmem, nie poddaje się łatwym klasyfikacjom ani jednoznacznym interpretacjom", to w tym właśnie tkwi jej hipnotyczna siła, doceniona m.in. przez Harolda Blooma.

Tommaso Landolfi urodził się w 1908 roku w Pico w rodzinie o szlacheckich korzeniach. Prozaik, poeta, tłumacz (z literatury francuskiej, niemieckiej i rosyjskiej). Studiował nauki humanistycznie w Rzymie i we Florencji, gdzie uzyskał dyplom na podstawie pracy o Annie Achmatowej. Debiutował w roku 1930, w kilka lat później ukazał się drukiem pierwszy tom jego opowiadań Dialogo dei massimi sistemi (1937). Współpracował m.in. z gazetami „Il Mondo” czy „Il Corriere della Sera”. Po wielu kryzysach zdrowotnych, powodowanych niespokojnym trybem życia, jaki prowadził, zmarł 8 lipca 1979 roku w szpitalu w Ronciglione.

Tommas Landolfieg, Morze karaluchów

Wydawnictwo: Biuro literackie