Byt i powinność

 

Jacek Jadacki

Byt i powinność

Wkład XX-wiecznych myślicieli polskich do teorii imperatywów i norm

 

Wydawnictwo Naukowe Semper, Warszawa 2012

ISBN 978-83-7507-118-4

Format B5, s. 381, ilustracje, bibliografia, indeks nazwisk

 

Przegląd wyników badań w zakresie teorii imperatywów i norm – prowadzonych w Polsce w XX wieku – pokazuje, po pierwsze, że badania te objęły właściwie całą dziedzinę tej teorii. Pokazuje, po drugie, że prowadzone były one w dwóch uzupełniających się kierunkach: zarówno w kierunku możliwie precyzyjnego zdania sprawy z intuicji, którymi kierują się kompetentni użytkownicy wypowiedzi imperatywnych i normatywnych (oraz wypowiedzi pochodnych), jak i w kierunku zbudowania adekwatnych rachunków, które te intuicje byłyby zdolne uchwycić w karby logiczne. W tych kierunkach zrobiono istotne kroki naprzód – niektóre na drogach wytyczonych przez własną tradycję badawczą (przede wszystkim przez tradycję Szkoły Lwowsko-Warszawskiej), niektóre zaś na drogach przygotowanych przez prace myślicieli obcych.

Z „Zakończenia”.

 

Autor – Jacek Jadacki (ur. 1946) – jest profesorem tytularnym filozofii. Opublikował kilkanaście książek – m.in.: Possible ontologies (ze Zdzisławem Augustynkiem, 1993), From the viewpoint of the Lvov-Warsaw School (2003) oraz Polish analytical philosophy (2009).

 

 

SPIS TREŚCI

 

Przedmowa

1. Sytuacja preferencyjna

2. Preferencje a impulsy, decyzje i tendencje

3. Werbalizacja preferencji: imperatywy

4. Sytuacja aksjologiczna. Ewaluacje

5. Sytuacja obligacyjna

6. Geneza obligacji

7. Kryteria faktyczności obligacji

8. Gradacja obligacji

9. Werbalizacja obligacji: normy

10. Normy a konsultatywy, instrukcje i optatywy

11. Argumentacja imperatywno-normatywna

Zakończenie

 

Antologia

 

Kazimierz Twardowski. Indykatywy, interrogatywy, imperatywy i optatywy [1901]

Jan Nuckowski. Tezy praktyczne [1903]

Władysław Witwicki. Allogenetyczna koncepcja woli [1904]

Franciszek Gabryl. Racjonalność aktów woli [1905/1906]

Kazimierz Twardowski. Imperatywy kategoryczne i hipotetyczne [1905/1906]

Leon Petrażycki. Normy imperatywne i imperatywno-atrybutywne [1907]

Marian Borowski. Sytuacja prakseologiczna [1923]

Marian Borowski. Logika prakseologiczna [1924]

Stanisław Cheliński. Typy imperatywów [1925]

Tadeusz Kotarbiński. Normy i tezy normatywne [1929]

Tadeusz Kotarbiński. Klasyfikacja norm [1931]

Jerzy Sztykgold. Negacja normy [1936]

Mieczysław Wallis-Walfisz. Frazy normatywne [1937]

Izydora Dąmbska. Imperatywy i normy zrelatywizowane [1938]

Henryk Elzenberg. Imperatywizm [1938]

Leon Petrażycki. Logika pozycyjna [1939]

Tadeusz Czeżowski. Intencje i ewaluacje [1946]

Tadeusz Czeżowski. Typy intencji [1946]

Tadeusz Kotarbiński. Ewaluacje, normy, imperatywy [1947]

Maria Ossowska. Normy a imperatywy [1947]

Maria Ossowska. Ewaluacja norm [1947]

Aleksander Witold Rudziński. Normy i deklaratywy [1947]

Kazimierz Ajdukiewicz. Akty wolicjonalne [1948]

Jerzy Lande. Reguły normatywne i teleologiczne [1948]

Jerzy Kalinowski. Struktura gramatyczna normatywów [1953]

Czesław Znamierowski. Fiat [1957]

Wiesław Lang. Konsekwencje negacji normy [1960]

Stefan Grzybowski. Relacja normatywna [1961]

Tadeusz Czeżowski. Modalności [1964]

Zdzisław Ziemba & Zygmunt Ziembiński. Rachunek norm [1964]

Zygmunt Ziembiński. Konsekwencja w sferze norm [1964]

Kazimierz Ajdukiewicz. Pozycje propozycjonalne [1965]

Tadeusz Kotarbiński. Logika imperatywów [1966]

Władysław Tatarkiewicz. Implikacje normatywne [1966]

Jan Woleński. Redukcja norm do imperatywów [1966]

Zygmunt Ziembiński. Werbalizacja norm [1966]

Zygmunt Ziembiński. Dyrektywy techniczne [1966]

Zygmunt Ziembiński. Konsekwencja instrumentalna i aksjologiczna [1966]

Leszek Nowak. Ewaluacja performatywów [1968]

Franciszek Studnicki. Funkcja semantyczna norm [1968]

Zdzisław Ziemba. Paradoksy logiki deontycznej [1968]

Zdzisław Ziemba. Interpretacja logiki deontycznej [1969]

Zdzisław Najder. Imperatywizm [1971]

Jerzy Kalinowski. Logicy deontyczni avant la lettre [1972]

Zygmunt Ziembiński. Presupozycje dyrektyw [1972]

Kazimierz Opałek. Dyrektywy [1974]

Zygmunt Ziembiński. Presupozycje norm [1977]

Eugeniusz Grodziński. Imperatywy a performatywy [1980]

Jan Woleński. Adekwatność logiki norm [1980]

Władysław Wolter & Maria Lipczyńska. Normy i logika deontyczna [1980]

Kazimierz Świrydowicz. Formuła normatywna [1981]

Jan Woleński. Operatory deontyczne [1982]

Tomasz Gizbert-Studnicki. Formułowanie dyrektyw [1983]

Jan Woleński. Semantyka norm [1983]

Zdzisław Ziemba. Kodeks norm [1983]

Maciej Zieliński & Zygmunt Ziembiński. Status ontyczny norm [1988]

Maciej Zieliński & Zygmunt Ziembiński. Logika norm a logika deontyczna [1988]

Jerzy Kalinowski. Logika norm [1990]

Kazimierz Opałek. Formuły normatywne [1990]

Maciej Zieliński. Metody werbalizacji norm [1992]

Roman Laskowski. Kategoria trybu [1998]

 

Piśmiennictwo

Indeks nazwisk