Umberto Eco: Po drugiej stronie lustra i inne eseje

Wszystko, co najlepsze u Eco: poczucie humoru, błyskotliwość, sugestywne opisy i autoironia.

Po drugiej stronie lustra i inne eseje to zbiór tekstów z okresu 1972–1985, połączonych wspólnym tematem: znak i jego przygody w dziejach cywilizacji. Autor przygląda się różnorodnym fenomenom kulturowym, z taką samą dociekliwością odczytując Listy Pliniusza Młodszego, Opisanie świata i Hrabiego Monte Christo, z identycznym zaangażowaniem badając średniowieczny alegoryzm, science fiction i sztukę nazistowską. Nie wyklucza z obszaru swoich rozważań złych powieści ani kiepskiego malarstwa.

Deklarując w przedmowie, że większość zamieszczonych w zbiorze prac sytuuje się między poetyką artykułu prasowego a rygorami naukowego dyskursu, Eco wyraża przekorną nadzieję, że wszystkie one nadają się do czytania. Nie sposób się z tym nie zgodzić. Poczucie humoru, błyskotliwość, sugestywne opisy i autoironia czynią eseje włoskiego semiologa niezrównaną lekturą. Tym bardziej że wszechstronne zainteresowania badacza pozwalają mu pisać równie przenikliwie o zjawiskach tak z pozoru odległych, jak fenomenologia lustra, niegodziwość eterycznych blondynek i jednorożce.

„Co do tego, że jednorożce istnieją, człowiek średniowiecza nie ma najmniejszych wątpliwości. [...] Czy więc mógł Marco Polo nie szukać jednorożców? Szuka ich i je znajduje. Chcę przez to powiedzieć, że nie może uniknąć oglądania rzeczy oczami kultury. Ale gdy tylko się przyjrzy [...], od razu zaczyna rozumować jak korespondent specjalny, czyli ktoś, kto nie dostarcza wyłącznie nowych wiadomości, lecz także podważa i weryfikuje klisze fałszywego egzotyzmu. Albowiem jednorożce, jakie widzi, są w rzeczywistości nosorożcami, cokolwiek odmiennymi od owego wdzięcznego białego jelonka ze spiralnym rogiem, widniejącego w herbie Wielkiej Brytanii.
Polo nie zna litości: jednorożce „sierść mają podobną do bawolej, a nogi jak słonie", róg ich jest czarny i wielki, język kolczasty, głowa jak u odyńca, i zdecydowanie „szkaradny jest widok tego zwierzęcia". Potem zaś dodaje: „Całkiem nie są takie, jak my to w krajach naszych mówimy i opowiadamy, twierdząc, że dają się chwytać dziewicom". Jakby chciał przez to powiedzieć: nie przysyłajcie jednorożcowi dzieweczek, bo spuści łeb i weźmie je na róg. Smutne, ale prawdziwe".
(fragment)

Umberto Eco (ur. 1932) – wybitny włoski filozof i semiolog, estetyk, mediewista, pisarz i felietonista, profesor uniwersytetów m.in. we Florencji i w Bolonii. Autor licznych prac naukowych i esejów: Dzieło otwarte (1962, W.A.B. 2008), Apokaliptycy i dostosowani (1964, W.A.B. 2010), Pejzaż semiotyczny (1968, wyd. pol. 1972), Superman w literaturze masowej (1976, wyd. pol. 1996), Lector in fabula (1979, wyd. pol. 1994), W poszukiwaniu języka uniwersalnego (1993, wyd. pol. 2002), Historia piękna (2004, wyd. pol. 2005), Rakiem. Gorąca wojna i populizm mediów (2006, W.A.B. 2007), Historia brzydoty (2007, wyd. pol. 2007), Od drzewa do labiryntu (2007, wyd. pol. 2009), Wymyślanie wrogów i inne teksty okolicznościowe (2011, wyd. pol. 2011), Wyznania młodego pisarza (2011, wyd. pol. 2011), a także znanych powieści: Imię róży (1980, wyd. pol. 1987), Wahadło Foucaulta (1988, wyd. pol. 1993), Baudolino (2000, wyd. pol. 2001), Tajemniczy płomień królowej Loany (2004, wyd. pol. 2005), Cmentarz w Pradze (2010, wyd. pol. 2011). www.umbertoeco.com

Umberto Eco "Po drugiej stronie lustra i inne eseje".
Premiera 25 lipca 2012, seria „z wagą".
Tytuł oryginału: Sugli specchi e altri saggi
Przełożyła: Joanna Wajs