Nagroda im. Pawła E. Strzeleckiego Poznaj się na rodaku!

7 marca, podczas XVI Ogólnopolskich Spotkań Podróżników, Żeglarzy i Alpinistów KOLOSY w Gdyni poznaliśmy zwycięzców pierwszej edycji Konkursu „Poznaj się na rodaku” na reportaż o Polaku żyjącym za granicą. Jury w składzie: Marek Kamiński – podróżnik, polarnik, zdobywca Północnego i Południowego Bieguna, Chris Niedenthal – fotograf, jeden z najbardziej cenionych fotoreporterów europejskich, Tomek Michniewicz – dziennikarz, backpacker, fotograf, autor bestsellerowej książki „Samsara. Na drogach, których nie ma” oraz Dyrektor Muzeum Emigracji w Gdyni – Karolina Grabowicz-Matyjas – szukali w pracach opowieści o ludziach, którzy swoją postawą inspirują innych, przełamują schematy i są postaciami wartymi przedstawienia w kraju. Wyrównany poziom zgłoszonych prac zaowocował długimi obradami jurorów – ostatecznie większością głosów zwyciężył reportaż filmowy „Święty M.” autorstwa Agaty Kochaniewicz, Roberta Rydzewskiego i Kingi Sielickiej, do których powędrowała tym samym Nagroda im. Pawła E. Strzeleckiego oraz 5.000 zł. Wyróżniono również film Marcina Zielińskiego i Jakuba Pietrzaka „Kraina Wolności” oraz projekt filmowy Agnieszki Chmury „The Ordinary Stories of Polish Londoners”.

Reportaż „Święty M.” Agaty Kochaniewicz, Roberta Rydzewskiego i Kingi Sielickiej został doceniony za wrażliwość w opowiadaniu o życiu polskiego emigranta, przekazane emocje i pełną humoru narrację w kilku minutach kreślącą bogaty życiorys człowieka szukającego i odnajdującego swoje miejsce na Ziemi. Szczególne uznanie zdobył wybór głównego bohatera, celnie wpisujący się w ideę Nagrody – niezwykłego Polaka, który swoją pogodą ducha wprowadza wiele ciepła i życzliwości do codziennej egzystencji wszystkich napotkanych ludzi. Przełamywanie klisz kulturowych i stereotypów uczyniło całą historię nie tylko ciekawą, ale też dało jej pozytywne, ponadczasowe przesłanie. Doceniono również sprawną realizację i atrakcyjne zdjęcia, które przenoszą widza do przepięknej Gwatemali, w słoneczny świat Świętego Mikołaja z Polski.

Wyróżnieniem uhonorowano Marcina Zielińskiego i Jakuba Pietrzaka za reportaż filmowy „Kraina wolności”, który w pięknie skomponowanej formie przynosi nie tylko obraz teksańskiej społeczności ludzi polskiego pochodzenia, ale i uniwersalną opowieść o ludziach i ich miejscu. Drugie wyróżnienie otrzymała Agnieszka Chmura za projekt filmowy „The Ordinary Stories of Polish Londoners” doceniony za pełen pasji zbiór portretów młodej emigracji żyjącej dziś w Wielkiej Brytanii, konfrontujących się z wyobrażeniami na temat Polaków za granicą, obrazów jednocześnie spójnych, wielowarstwowych i bezpretensjonalnych. Obie prace wyróżniły się szczególnym kunsztem realizacyjnym, walorami estetycznymi i zasługującą na uznanie sprawnością w operowaniu językiem filmowego reportażu.

Wszystkie nagrodzone i wyróżnione reportaże będzie można zobaczyć na: www.muzeumemigracji.pl

O Nagrodzie

Poza krajem żyje blisko 20 milionów osób o polskim pochodzeniu, nietrudno więc w czasie zagranicznych wojaży spotkać rodaka. Mieszkają na wszystkich kontynentach, prawdopodobnie w każdym kraju na Ziemi. Nie tylko w Stanach Zjednoczonych, gdzie liczba Polonii jest największa (sięga 10 milionów) czy Niemczech, ale i w Brazylii, RPA, Australii. Wśród nich spotkamy poważanych profesorów, ekscentrycznych artystów, przebojowych biznesmenów, szalonych pasjonatów najróżniejszych hobby, a czasami też cichych, niepozornych ludzi, którzy kilkoma słowami potrafią rozszerzyć horyzonty swojego rozmówcy.

Jak może wyglądać spotkanie Polaka z Warszawy z rodakiem żyjącym w Argentynie, RPA bądź Chinach? Czy podróż może nas otworzyć nie tylko na egzotykę, ale i polskość? Do przeżycia takiej przygody zachęcało Muzeum Emigracji w Gdyni zarówno doświadczonych globtroterów, jak i zwykłych turystów w pierwszej edycji konkursu im. Pawła Edmunda Strzeleckiego. Planowana jest kontynuacja nagrody, jeśli więc w tym roku poznacie człowieka, który was zafascynował, burzy stereotypy, a może zmienił wasze życie – nie zapomnijcie użyć choćby telefonu komórkowego, by pozostawić ślad po waszym spotkaniu. Krótki reportaż w postaci kilku fotografii bądź filmu może być punktem wyjścia dla fascynującej opowieści i przeżycia tej przygody jeszcze raz, wspólnie z uczestnikami Kolosów. Już niedługo na stronie www.muzeumemigracji.pl poznamy regulamin tegorocznej edycji konkursu.

Patron Nagrody – Paweł Edmund Strzelecki

Patronem Nagrody jest Paweł Edmund Strzelecki – pierwszy Polak, który odbył indywidualną podróż naukową dookoła świata, wybitny geograf, którego wyprawy do dziś imponują zasięgiem i rozmachem. Najważniejszych odkryć dokonał w Australii – opisał nowe krainy oraz pasma górskie, zidentyfikował złoża węgla, ropy naftowej i złota. Dzięki niemu najwyższy szczyt kontynentu dziś nosi nazwę Góra Kościuszki. Historia zna wiele innych przykładów polskich emigrantów, którzy dokonywali przełomowych odkryć, ustanawiali rekordy, inicjowali rozwój gospodarczy, kształtowali życie polityczne w różnych rejonach świata. Poprzez Nagrodę Strzeleckiego Muzeum Emigracji w Gdyni pragnie powiedzieć coś o dzisiejszym świecie, współczesnej Polonii i jej pozytywnych bohaterach, którzy czynią świat lepszym i ciekawszym.

Nagroda miała w tym roku swoją pierwszą odsłonę, ale została już wpisana w program kolejnych edycji Ogólnopolskich Spotkań Podróżników, Żeglarzy i Alpinistów KOLOSY. Stwarza to szansę na to, że za rok lub dwa inicjatywa otworzy nową perspektywę patrzenia na Polskę i Polaków.
 

W Jury Konkursu obok Dyrektor Muzeum Emigracji zasiadają:

Marek Kamiński – członek nowojorskiego The Explorers Club, jedyny człowiek na świecie, któremu udało się w jednym roku zdobyć dwa bieguny Ziemi. Wcześniej, przygotowując się do tego przedsięwzięcia, przeszedł Spitsbergen (400 km) i lodowce Grenlandii (600 km). W latach 1985-1987 brał udział w wyprawie przez dżunglę na pograniczu Gwatemali i Meksyku, a pod koniec 1997 r. podjął nieudaną próbę samotnego przejścia trawersu 1450 kilometrów Antarktydy. Rok później zdobył najwyższy szczyt Antarktydy – Mt. Vinson. Na przełomie lat 1998/1999 r. na jachcie „Gemini" przepłynął Atlantyk i przeszedł 700 kilometrów australijską Pustynią Gibsona. Zaledwie rok później na katamaranie „Warta – Polpharma" przepłynął Atlantyk i brał udział w ekspedycji Puro Greenland Expedition do źródeł Amazonki. Na ostatnią ze swoich wypraw zabrał niepełnosprawnego chłopca – Jasia Melę. Chłopcu, w wyniku porażenia prądem wysokiego napięcia, amputowano część prawego przedramienia i lewego podudzia. Dzięki Markowi Kamińskiemu stał się pierwszym niepełnosprawnym nastolatkiem, który zdobył dwa bieguny Ziemi. Uczynił to w ciągu jednego roku. Jego książka „Moje bieguny. Dzienniki z wypraw 1990-1998" dostała Nagrodę Artusa dla Najlepszej Książki Roku 1998 oraz wyróżniono ją Nagrodą im. Arkadego Fiedlera „Bursztynowy Motyl". W 2009 roku zorganizował i poprowadził Letnią Ekspedycję Wisła a w 2010 roku jej Zimowy odpowiednik.

Chris Niedenthal – urodził się w 1950 roku w polskiej rodzinie w Londynie. Po studiach w London College of Printing, w 1973 roku przyjechał do Polski na kilka miesięcy i pozostał do dziś. Na początku lat 80. współpracował z amerykańskim tygodnikiem NEWSWEEK a od 1985 roku TIME. Dla tego czasopisma robił reportaże w całej wschodniej i centralnej Europie, Związku Radzieckim i na Bałkanach. Był świadkiem powstania wolnego związku zawodowego „Solidarność” podczas strajku w stoczni im. Lenina w Gdańsku w 1980 roku, jak również wprowadzenia stanu wojennego w Polsce w grudniu 1981 a później dokumentował upadek komunizmu w 1989 roku. Wygrał nagrodę w konkursie World Press Photo w 1986 roku za portret węgierskiego przywódcy Janosa Kadara. Przez kilka lat współpracował również z niemieckim tygodnikiem DER SPIEGEL. W Polsce ukazały się dwa albumy z jego fotografiami: „Polska Rzeczpospolita Ludowa. Rekwizyty” (BOSZ 2004), i „13/12. Polska Stanu Wojennego” (Edipresse 2006). Przez ostatnie dziesięć lat opracował wiele projektów, cykle fotografii dotyczących dzieci niepełnosprawnych intelektualnie, które przedstawił w formie wystaw w wielu miastach w Polsce i za granicą (m.in. „Tabu. Portrety Nie Portretowanych”, „Listy do Syna”).

Tomek Michniewicz – dziennikarz, backpacker, fotograf, radiowiec i aktywista. Autor dwóch bestsellerowych reportaży: „Samsara. Na drogach, których nie ma” oraz „Gorączka. W świecie poszukiwaczy skarbów”, redaktor naczelny serwisu podróżniczego KoniecŚwiata.net. Kojarzony z anten radiowej Jedynki i Trójki, a wcześniej dziennikarz m.in. „Polityki” i Polskiego Radia BIS. Laureat czterech statuetek na festiwalu cywilizacji i sztuki mediów, odkrywców i podróżników Mediatravel, nominowany do nagrody National Geographic „Traveler”.

Zdjęcia