Rzeźba i Formy Przestrzenne

Ponad 3,3 mln złotych wynosi łącznie górna estymacja cenowa sześciu rzeźb Magdaleny Abakanowicz, które już 7 kwietnia trafią pod młotek w DESA Unicum. W tym sensacyjny „Bird: Calcik” z cyklu wyjątkowo rzadko pojawiającego się na rynku aukcyjnym oraz trzy postaci nawiązujące do rekordowych instalacji „Tłumy”. Czarnym koniem pierwszej w 2022 roku licytacji „Rzeźba i formy przestrzenne” są również cztery prace Igora Mitoraja, jednego z najbardziej znanych polskich artystów współczesnych na świecie. Największy dom aukcyjny w Europie Środkowo-Wschodniej zaprezentuje również rzeźby Magdaleny Więcek, Bolesława Biegasa, Henryka Kuny, a także stanowiące prawdziwą gratkę kolekcjonerską dzieła Władysława Marcinkowskiego, Stanisława Kazimierza Ostrowskiego czy Józefa Henelta. Atrakcją są dwie prace niezwykle popularnej Szkoły Zakopiańskiej oraz akt autorstwa Stanisława Stefana Jackowskiego, którego rzeźba pomnikowa zdobi Park Skaryszewski w Warszawie. Niezwykły walor historyczny ma maska pośmiertna Józefa Piłsudskiego, wykonana przez Stanisława Szreniawę-Rzeckiego. Wszystkie 68 unikatowych prac będzie można zobaczyć na wystawie w warszawskiej siedzibie DESA Unicum przy ulicy Pięknej 1A.

Rok 2022 będzie należał do Magdaleny Abakanowicz, jednej z najoryginalniejszych i najsłynniejszych rzeźbiarek świata. W listopadzie w prestiżowym Tate Modern w Londynie rozpocznie się trwająca sześć miesięcy wystawa poświęcona wyłącznie kultowym abakanom autorstwa polskiej artystki. To właśnie „tkane rzeźby” przyniosły jej międzynarodową sławę, trwającą od połowy lat 60. XX wieku. Na aukcji tkaniny w DESA Unicum 22 marca wystawiany był „Relief Sombre de Stefa” z 1975 roku. Przywodząca na myśl ludzkie ciało z plątaniną mięśni i żył praca sprzedana została za ponad 550 tys. złotych.

Prezentowany „Bird: Calcik” z 1996 roku pochodzi z cyklu wyjątkowo rzadko pojawiającego się na rynku aukcyjnym. Wyceniana na 800 tys.-1,5 mln złotych rzeźba wystawiana była dwukrotnie w uznanej Marlborough Gallery w Nowym Jorku: po raz pierwszy w rok po jej powstaniu, a następnie w 2015 roku. W 2004 roku prezentowało ją również Wirtz Gallery w San Francisco. Magdalena Abakanowicz ma w swoim dorobku wiele prac przedstawiających ptaki, między innymi te należące do słynnych cykli rzeźbiarskich, jak chociażby „Ucello”. Artystka tworzyła swoje obiekty za pomocą drutów stalowych, aluminium i betonu. Prezentowane na metalowych statywach dzieła przedstawiają ptaki w locie, z rozpostartymi skrzydłami. Skrzydlate kompozycje artystki można podziwiać w przestrzeniach publicznych, zarówno w Polsce, jak i za granicą. Jedna z najbardziej imponujących stanęła pięć lat temu we wnętrzu wrocławskiego lotniska.

Na kwietniowej aukcji zaprezentowane zostaną również trzy rzeźby, wśród nich monumentalna betonowa „Postać krocząca” z 2008 roku z górną wyceną sięgającą 1,2 mln złotych. Po raz pierwszy postać człowieka pojawiła się w sztuce Abakanowicz na początku lat 70. XX wieku, stając się jej kluczowym motywem w kolejnych dekadach. Postaci przybierały różnorodne formy: kroczące lub siedzące, przedstawiane w grupie lub samotnie. Niezależnie od tego, czy powstały w tkaninie jutowej, brązie czy betonie, łączy je wyraźne odczucie niepełności. Przejawia się ona w pozbawionych odnóży torsach lub w sposobie kształtowania powierzchni rzeźby – widocznych rysach, bruzdach czy załamaniach materiału.

Katalog kwietniowej aukcji otwiera muskularne popiersie „Asklepios”, wykonane przez Igora Mitoraja w 1988 roku. W dorobku artysty, jednej z najwybitniejszych współczesnych osobistości świata sztuki, wyraźne są inspiracje rzeźbą klasyczną – torsami, monumentalnymi popiersiami czy głowami. Podobnie jak w zachowanych dziełach kultur śródziemnomorskich, postaciom Mitoraja brakuje kończyn czy głów. Odróżniają je od nich natomiast fragmenty bandaży czy pęknięć. Twórca tłumaczył, że bandaż w jego pracach symbolizuje ochronę przed światem, której potrzebę często odczuwał, szczególnie w okresie dzieciństwa.

Prezentowane prace „Światło” oraz „Helios” z 1994 roku są przykładami późnego, ukształtowanego już stylu rzeźbiarskiego Magdaleny Więcek. Symbolicznym debiutem artystki było jej wystąpienie na Wystawie Młodej Plastyki w warszawskim Arsenale w 1955 roku. Zaprezentowała wówczas rzeźbę „Matka”, za którą otrzymała wyróżnienie. Z czasem prace Więcek tak, jak kompozycje z kwietniowej oferty DESA Unicum, stawały się coraz bardziej abstrakcyjne, a artystce zależało na podkreśleniu ich organicznych wartości.

Z okresu międzywojnia wieku pochodzi „Akt tancerki” Stanisława Stefana Jackowskiego. Artysta znany jest za sprawą figury tancerki stojącej jako rzeźba pomnikowa w Parku Skaryszewskim na warszawskiej Pradze. W tym samym okresie powstała „Dziewczynka z ptaszkami”, reprezentująca popularną Szkołę Zakopiańską. Okres dwudziestolecia międzywojennego to czas wspaniałego rozwoju zakopiańskiej kolonii artystycznej. To tutaj rozkwitały awangardowe nurty, które w specyficzny i pełny osobliwości sposób łączyły się z góralską ludowością. Na Podhale przyjeżdżali Zofia Stryjeńska czy Rafał Malczewski, a swoją słynną pracownię portretową miał w Zakopanem Witkacy.

W tamtym okresie niezmiernie popularna była „Głowa dziewczynki w kapturku” Henryka Kuny, która powstała jeszcze przed I wojną światową. Najstarsza wersja datowana jest mniej więcej na rok 1910 i wiąże się nierozerwalnie z pobytem Kuny nad Sekwaną. Artysta powtarzał ją przynajmniej kilka razy w różnych materiałach, od gipsu, poprzez marmur, aż do odlewów brązowych. Prezentowana rzeźba pochodzi z kolekcji warszawskiego rzeźbiarza Karola Tchorka. Niedawno spadkobiercy przekazali jego spuściznę wraz z pracownią Miastu Warszawa.

Z lat 1908-1910 pochodzi inspirowana prasłowiańszczyzną niemal dwumetrowa rzeźba „Spokój medytacji. Filozofia” Bolesława Biegasa. Jeden z najwybitniejszych rzeźbiarzy doby modernizmu posłużył się tutaj uproszczoną postacią ludzką, która przypomina kształt steli lub prasłowiańskiej figury. Jedną z największych atrakcji jest pośmiertna maska Józefa Piłsudskiego wykonana przez Stanisława Szreniawę-Rzeckiego około 1938 roku. Jej pierwowzór znajdował się w Sanktuarium Marszałka utworzonym w latach 30. w Pałacu Biskupów Krakowskich w Kielcach. Miejsce to wiąże się nierozerwalnie z postacią Piłsudskiego. Już 12 sierpnia 1914 roku Kielce zostały zajęte przez oddziały strzeleckie, a gmach pałacu był m.in. kwaterą samego wodza.

Na pierwszej w 2022 roku aukcji bijącego rekordy cenowe cyklu poświęconego rzeźbie i formom przestrzennym znajduje się aż sześć prac Magdaleny Abakanowicz. Reprezentują one wyjątkowo bogaty i różnorodny dorobek światowej słowy artystki. Po sprzedanym w 2021 roku za 13,2 mln złotych „Tłumie III” oraz wystawionym niedawno tkanym „Relief Sombre de Stefa” tym razem DESA Unicum zaprezentuje mniejsze formy, jak „Dłoń” oraz pojedyncze postaci wykonane zarówno w jucie, jak i betonie. Sensacyjnym obiektem jest z pewnością „Bird: Calcik” z cyklu prac Abakanowicz bardzo rzadko pojawiających się na rynku aukcyjnym – mówi Agata Matusielańska, koordynatorka aukcji.

Wystawa przedaukcyjna w siedzibie DESA Unicum dostępna jest do 7 kwietnia od poniedziałku do piątku w godz. 11.00-19.00, w soboty 11.00-16.00.

Zdjęcia