O miłości, której chce się za dużo ("Love" reż. Gaspar Noé)

Edward Murphy, prawodawca słynnej teorii wszystko, co może pójść źle, pójdzie źle postulował, aby kluczową zasadą projektowania wszelkich działań było przewidywanie wydarzeń tak, jak gdyby w trakcie ich realizacji miał nastąpić najgorszy z możliwych scenariusz wydarzeń. Idąc za tym można uznać, że bohater nowego obrazu Noégo – Murphy właśnie – kompletnie lekceważy tę zasadę, licząc za każdym razem na łut szczęścia, aż w końcu stając się żywym dowodem na istnienie Prawa Murphy’ego.

Znany z odważnego, naturalistycznego kina Gaspar Noé proponuje nowy obraz, tym razem nie tylko nie stroniąc od chętnie podejmowanego motywu seksualności i erotyzmu, ale też czyniąc go jednym z głównych tropów Love. Jednym z głównych, nie głównym, bo o tym, czy na podium twórca stawia seks czy miłość można debatować. Sam reżyser dostarcza argumentów za jedną i drugą teorią, umiejętnie dozując emocje związane z pożądaniem, z tymi, które wynikają z przywiązania i zaangażowania emocjonalnego. Zaczyna od sceny seksu, bardzo prostej i dobitnej, bez zbędnej ruchomej gry kamery – to zupełnie naturalny obraz, jakbyśmy podglądali bohaterów z góry. Później podobnych scen, jak przystało na film erotyczny, nie brakuje, choć wpisują się w całość na tyle, że ani tryskający spermą penis w bliskim planie, ani odważna scena trójkąta seksualnego nie rażą.

Całość jest wspomnieniem z głowy Murphy’ego (Karl Glusman), opartym na retrospekcjach i skrzętnie poprowadzonej linearności – na tyle, aby wciągnąć widza w akcję już po kwadransie. Po udanym stosunku z ukochaną Elektrą (Aomi Muyock), Murphy budzi się obok zupełnie innej kobiety – skacowany, brudny i nieszczęśliwy. Oglądamy jego upadek, przysłuchując się głosowi z offu, a właściwie – z jego głowy – poznając fakty z jego życia kadr po kadrze.

Blondynka, z którą śpi i mieszka Murphy, jest kobietą, która jak papierek lakmusowy zbadała podatność głównego bohatera na złośliwe Prawo Murphy’ego. Omi, z którą zakochani w sobie po uszy Murphy i Elektra, postanowili spełnić swoją zachciankę seksualnego trójkąta, zachodzi z Murphym w ciążę, tym samym zapowiadając początek końca wielkiej miłości „słodkiej pary”.

Wydaje się oczywiste, że Elektra, która zaprosiła do łóżka „tę trzecią” poczuje się oszukana, gdy Murphy zdradzi ją z Omi pod jej nieobecność – dlatego też nie dziwią dzikie awantury i rozpaczliwe rozstanie. Dopiero odsłaniane z pomysłem kolejne sceny stanowią o tym, że ten przypadkowy raz z Omi nie był zdradą nie do wybaczenia, ale symbolem przelanej szali goryczy. Elektra i Murphy zdradzają się bowiem tyle namiętnie, co namiętnie wyznają sobie uczucie.

Dlatego jedno wrażenie można mieć o postaciach tego filmu – chcą za dużo. Znajdując miłość zaczynają próbować narkotyków, potem od niewinnego trójkąta przechodzą do wizyt w klubie dla swingersów, szybkich  numerków z przypadkowo poznanymi osobami, sex shopów i szamańskich środków halucynogennych. Efekt? Oboje zostają z niczym – ona staje się narkomanką, co więcej, według wszelkich znaków otoczenia – martwą, a on usycha z samotności, nie mogąc zupełnie poradzić sobie bez ukochanej.

To festiwal bardzo afektywnych osobowości, drażniących, mocnych, momentami bezczelnych i strasznie wulgarnych – Murphy i Elektra są jak dwójka taplających się we własnym sosie chorobliwych egoistów. Ale jest też na tym jarmarku próżności Omi, postać drugoplanowa, choć znacząca – cudowne dziecko, które żyje tylko dlatego, że jej matka nie zdołała dokonać aborcji – i Omi zdaje się być tej roszczeniowej postawy zupełnie pozbawiona. Niczego nie żąda, przyjmuje rzeczy z pełną akceptacją i w milczeniu odchodzi, kiedy czuje się niechciana.

Karl Glusman i Aomi Muyock, odtwórcy głównych postaci w Love, czynią ze swoich ról małe dzieła sztuki, pokazując szeroki wachlarz osobowości – od pięknych, młodych ludzi, których miłość wydaje się być uczuciem absolutnym, po zniszczonych psychicznie, brzydkich, wrzeszczących na siebie i wulgarnych wyrostków.

Obraz Noégo jest przesycony symbolami – bohaterowie noszą imiona będące jego własnym imieniem lub nazwiskiem, gdzieniegdzie znać nawiązania do poprzednich produkcji reżysera, a o jego intencjach dowiadujemy się, słuchając pijackich zwierzeń Murphy’ego, który na jednej z mocno zakrapianych imprez opowiada przypadkowo spotkanej dziewczynie, że marzy o nakręceniu sentymentalnego filmu o seksie. Bohater wciąż powtarza, jak ważne jest dla niego szczere kino, złożone z potu, krwi i spermy – symboli życia.

Sentymentalizm i seksualność istotnie przeplatają się tu w fabule, obrazie i dialogach – naturalnych, swobodnych, niczym nie wymuszonych.

Bardzo dotkliwe okazują się natomiast sceny obrazujące samotność Murphy’ego, męczącego się we własnym ciele, w mieszkaniu z żoną, która wydaje się być urocza, ale irytuje go na każdym kroku, bo nie jest Elektrą. Te kadry, choć nie tylko, przeczą teorii, jakoby Love miało być wulgarnym jedynie filmem pornograficznym – seks w nim pokazany jest przeważnie wyrazem miłości, pokazanej w najmożliwiej intymny sposób.

Reżyserowi momentami własny pomysł wymyka się spod kontroli – pod koniec filmu gdzieś zupełnie zanika jego sens, a napięcie zbudowane w ciągu pierwszych kilkunastu minut całkowicie opada. I o ile można zawiesić głos, próbując przemawiać na korzyść dramaturgii czy konsekwencji obrazu, to Love budują detale, które czynią go frapującym piękno-gorzkim dziełem – fantastyczna muzyka (utwory Pink Floyd, Erika Satie, Bacha), skrupulatna, niemal organiczna gra aktorów i świetne fotosy. No i bezpośredniość przekazu, bez zbędnego napuszenia, bez przesadnej wulgaryzacji scen erotycznych, ale za to z ogromem emocji.

Pointą miałaby być refleksja, jakoby miłość i seks, idąc ramię w ramię, napędzały świat i ludzi do działania. Tyle że tak jak miłość nie okazuje się przetrwać wszystkiego i być lekiem na całe zło, tak seks nie zawsze wychodzi i nie zawsze kończy się orgazmem.  

Redakcja obejrzała film dzięki uprzejmości Kina Nowe Horyzonty we Wrocławiu

© Karolina Obszyńska

LOVE

Reżyseria: Gaspar Noé

prod: Francja, Belgia 2015