Opałka, Szapocznikow, Wróblewski - niezwykłe prace na papierze w DESA Unicum

Prace na papierze cieszą się coraz większym uznaniem na światowym rynku sztuki. Wrześniowa Aukcja Sztuki Współczesnej – Prace na Papierze to dzieła najwybitniejszych twórców. W rękach Romana Opałki, Aliny Szapocznikow i Andrzeja Wróblewskiego papier był nośnikiem wpisanym w najważniejsze etapy ich twórczości. Licytacja w DESA Unicum odbędzie się 29 września.

Do Romana Opałki należy wiele rekordów. W 2010 roku tryptyk jego autorstwa był najdrożej sprzedaną pracą żyjącego polskiego artysty (prawie 3,3 miliona złotych w londyńskim domu aukcyjnym Sotheby's). W 2013 pojedynczy obraz „1965/1-∞, DETAL 143362-185085” został wylicytowany za około 2,9 mln złotych, co stanowiło najwyższą sumę za dzieło współczesnego polskiego twórcy. Niezwykłe osiągnięcia nie dotyczą wyłącznie rynku aukcyjnego. Opałka poświęcił rekordową ilość czasu na tworzenie jednego dzieła. Proces artystyczny przerwała dopiero śmierć artysty. Autor słynnych obrazów liczonych zapisywał kolejne liczby na płótnie lub papierze. Był to równocześnie zapis kolejnych chwil mijającego czasu. Nowa praca nieustannie uzupełniała poprzednią. Niezwykła konsekwencja twórczej metody sprawiła, że dzieła Opałki są obecnie jednymi z najbardziej rozpoznawalnych na świecie. Uporządkowanie przejawia się w całym dorobku artysty. Jego „Detale”, czy też „Kartki z podróży”, jak zwykł je nazywać, składają się z szeregu następujących po sobie cyfr nałożonych tuszem na powierzchnię papieru. Powstawały po przełomowym 1956 roku razem z najsłynniejszymi, liczonymi obrazami. To właśnie wtedy rozpoczął się słynny cykl: „1965/1-nieskończoności”. Jedna z prac, która współtworzy życiowe dzieło Opałki – „1965/1-nieskończoności, Detal 3700676-3703241” – będzie licytowana od 160 tysięcy złotych. To równocześnie najwyżej wyceniona pozycja wrześniowej Aukcji Sztuki Współczesnej.

O wartości prac tworzonych na papierze świadczą również dzieła Aliny Szapocznikow. Podczas monograficznej wystawy w paryskim Centre Pompidou – która w 2013 roku zapowiedziała wielki powrót wybitnej artystki na światową scenę sztuki współczesnej – to właśnie rysunki były głównym przedmiotem zainteresowania kuratorów. Wystawiono wtedy prawie setkę prac i zaledwie dziewięć rzeźb. Tworzone przez artystkę prace na papierze od początku kariery były nieodłączną częścią ekspozycji jej dzieł. Stanowiąc równoległą oś twórczości, potwierdzają status papieru jako niezwykle istotnego materiału. Licytacja dzieła z 1959 roku rozpocznie się od 60 tysięcy złotych. Historyk sztuki Józef Grabski przypisał prezentowaną pracę do grupy dziesięciu rysunków określonych jako przedstawienia „organicznie zdeformowanej” postaci ludzkiej. Podobne skojarzenia wywołują cenione rzeźby Szapocznikow. Jedna z nich – stworzony w tym samym roku „Ptak” – w kwietniu osiągnęła cenę prawie dwóch milionów złotych, ustanawiając nowy rekord aukcyjny w Polsce. Twórczość rysunkowa i rzeźbiarska artystki od początku jej działalności wzajemnie się uzupełniają. Jedna z niezwykłych prac na papierze Szapocznikow znajduje się na stałej ekspozycji w nowojorskim Museum of Modern Art.

Równie znaczącym dla całej twórczości artysty jest „[Autoportret] na odwrociu [Para]” Andrzeja Wróblewskiego, jednego z najwybitniejszych twórców powojennej Polski. Niektóre z symptomatycznych dla niego, wyjątkowych, dwustronnych prac, były po raz pierwszy w pełnej okazałości wystawione rok temu w Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie. Dostępny na aukcji autoportret na papierze przez wiele lat uznawany był za zaginiony. Znana była jedynie praca znajdująca się po drugiej stronie tego samego arkusza – „Para” namalowana gwaszem. Około pół wieku po stworzeniu dzieła przez Wróblewskiego (datowanego na 1954 rok) okazało się, że wyjątkowy autoportret przez cały czas znajdował się na odwrociu znanej szerszej publiczności pracy przedstawiającej „Parę”. Był jednak przykryty białą, wodną farbą. Niezwykłemu odkryciu towarzyszy fakt, że znanych jest zaledwie osiem autoportretów wykonanych przez artystę. Licytacja niebywałej perełki – dużej, kolorowej i do tego dwustronnej pracy na papierze rozpocznie się od 80 tysięcy złotych. Popularność sztuki Andrzeja Wróblewskiego potwierdzają zagraniczne wystawy. Jedną z ostatnich była monograficzna ekspozycja w znanym Museo Reina Sofía w Madrycie.

Roman Opałka, Alina Szapocznikow i Andrzej Wróblewski to tylko niektóre z wielkich nazwisk nadchodzącej licytacji. Oprócz nich wystawione zostaną dzieła Władysława Strzemińskiego, Jonasza Sterna, Jana Berdyszaka, Tadeusza Kantora, Jerzego Nowosielskiego i Jana Tarasina. Wszystkie z nich są dowodem na to, jak niezwykłym i wartościowym nośnikiem jest papier. Wyjątkowe prace znajdują się na wystawie przedaukcyjnej, na którą wstęp jest wolny. Ekspozycja potrwa do dnia aukcji, 29 września.

Aukcja: 29 września, godz. 19, Dom Aukcyjny DESA Unicum, ul. Marszałkowska 34-50, Warszawa

Wystawa obiektów: 17-29 września, godz. 11-19 (poniedziałek-piątek) i godz. 11-16 (sobota), Dom Aukcyjny DESA Unicum, ul. Marszałkowska 34-50, Warszawa, wstęp wolny