Tezy o głupocie, piciu i umieraniu - recenzja zbioru felietonów Jerzego Pilcha

"Tezy o głupocie, piciu i umieraniu" to zbiór felietonów Jerzego Pilcha opublikowanych w latach 1994 - 1997 głównie na łamach "Tygodnika Powszechnego". Autor w charakterystycznym dla siebie stylu przedstawił swój sposób postrzegania pewnych faktów. Każdy z felietonów to inna historia. Rzadko zdarza się, by w którymś z tekstów pojawiło się odwołanie do poprzedniego. Pilch wyciąga na światło dzienne absurdy, których był świadkiem, próbuje je zrozumieć, a tam, gdzie to niemożliwe usiłuje obnażyć ich całą przesadność, bezsens i głupotę. Wszelkie refleksje autora są bardzo przemyślane, głębokie. Pilch w swoich rozważaniach usiłuje dotrzeć do sedna sprawy, odnaleźć jej drugie dno, spojrzeć z innej perspektywy. Autor maluje także portrety znanych ludzi, obnaża ich słabości, niekiedy podkreśla wybitne zasługi. Z poszczególnych wersów, zdań felietonów przebija się ironia, dystans do świata i bardzo specyficzne poczucie humoru. Pilch opowiada nie tylko o ludziach i wydarzeniach dobrze znanych, ale także o tych mniej nagłaśnianych, które wywołały w nim swego czasu zdumienie czy śmiech.

Przedstawiony przez Pilcha świat, to świat niebywałych absurdów, które rządzą się swoimi prawami, których nie sposób pokonać. Jedyne, co może zrobić autor, to z sobie tylko znanym dystansem, skomentować, zadrwić i wyśmiać. Jak na felietony przystało, pojawia się w nich bardzo wiele wątków. Bogactwo ich tematyki, różnorodność odwołań i powiązań wzbudzają raz po raz zachwyt. Zdumiewające jest, z jaką szczegółowością autor przedstawia pewne wydarzenia, jak bardzo zagłębia się w czasie przedstawiając portrety znanych osób. Typowy dla Pilcha styl powoduje, że książkę czyta się bardzo przyjemnie, jednym tchem, a na twarzy nieraz pojawia się uśmiech i wyraz zachwytu nad warsztatem literackim autora.

Pilch zabiera czytelnika w podróż po swoim życiu. Tezy poprzeplatane zostały osobistymi wspomnieniami autora. Książkę otwiera wspomnienie z wczesnego dzieciństwa, a kończy powrót do rodzinnej Wisły. W mnogości komentarzy, anegdot i refleksji można zatem odnaleźć interesujące wątki autobiografii autora, sprytnie wklejone w treść felietonów.

"Tezy o głupocie, piciu i umieraniu" to prawdziwy majstersztyk mistrza felietonów. Pilch doskonale bawi się słowem, łączy różne style, parafrazuje wielu klasyków i zaprasza czytelnika do swoich ironiczno - filozoficznych gawęd.

O wysokiej jakości "Tez o głupocie, piciu i umieraniu" najlepiej świadczy fakt, że w 1998 roku pozycja ta znalazła się w finałowej siódemce książek nominowanych do literackiej Nagrody Nike.

Jezrzy Pilch,"Tezy o głupocie, piciu i umieraniu" 

Wydawnictwo Literackie, 1997

stron: 244