Ku przyszłości – „Tokio. Biografia” Stephen Mansfield

Historie stolic zazwyczaj zamykają, jak w pigułce historię całego państwa. To właśnie w miastach najszybciej można zauważyć nowości kulturalne, architektoniczne, techniczne. Stephen Mansfield napisał biografię jednego z najbardziej fascynujących miast na świecie. Mowa o Tokio, które ukierunkowane zawsze w jedną stronę – ku przyszłości.

Biografia Tokio autorstwa Mansfielda przywołuje początki rybackiej osady Edo. Jak przystało na Japończyków wiążą się one z ekscentrycznymi mitami założycielskimi przyszłej stolicy państwa. Autor bardzo plastycznie oddaje rozwój architektoniczny miasta, powstawanie kolejnych dzielnic, dróg, kanalizacji. W swojej książce zawarł najważniejsze momenty wpływające na rozbudowę miasta, rządy najbardziej wpływowych cesarzy, najbardziej niszczycielskie katastrofy naturalne, czy Olimpiadę z 1964 roku uruchamiającą wiele nowych inwestycji. Wraz z historią samego miasta przemyca najważniejsze fakty dla historii całego państwa, co dla niezaznajomionego czytelnika z pewnością stanowi ogromny plus. Wraz z najważniejszymi faktami historycznymi dowiemy się także sporo o samej kulturze Japonii, o religii i jej wpływie na społeczeństwo, politykę czy wreszcie sam wygląd miasta.

Wśród europejskich stolic można zauważyć pewne zamiłowanie do własnej historii i dziedzictwa kulturowego. Wiąże się to m.in. z renowacją najbardziej zniszczonych zabytków i ogromnego przemysłu turystycznego, który się na nich opiera. Tokio już w XIX wieku było najludniejszym miastem na Ziemi. Nieustanne zniszczenia spowodowane ogromnymi pożarami, powodziami, trzęsieniami ziemi spowodowało, że stolica ta wciąż musiała się odbudowywać. Nie znajdziemy tam zbyt wielu zabytków. Dziś Japończycy nawet nie pozwalają, na to, aby jakiś budynek zestarzał się na tyle, aby można było go oznaczyć muzealną nalepką. Budynki są wciąż przebudowywane, na miejsce starych wyrastają nowe. Mansfield w swojej książce próbuje także zgłębić ten niepowtarzalny na skalę światową fenomen miasta, które pomimo tak wielu zagrożeń, wciąż na nowo się buduje, a dla jego mieszkańców liczy się jedynie przyszłość, pomimo że jest tak niepewna.

O tej ciągłej przebudowie Tokio wspominała także Joanna Bator. W Japońskim wachlarzu pisała jak bardzo niepraktyczne jest uczenie się drogi przez miasto na podstawie charakterystycznych miejsc. Już w niecały miesiąc, sklep rybny przy którym skręcaliśmy w prawo może stać się czymś całkiem innym. Także dziś Tokio nieustannie się rozrasta nie tylko na powierzchni, ale także pod i nad ziemią. W niebo wzbijają się coraz wyższe budynki, pomimo ciągłego zagrożenia trzęsieniami ziemi. Podziemie miasta to skomplikowana sieć tuneli, metra, a w planach nawet jest wybudowanie podziemnej autostrady, aby odciążyć ruch uliczny na powierzchni.

Tokio. Biografia Stephena Mansfielda z pewnością jest gratką dla ciekawskich, których Japonia wciąż fascynuje jako jedno z najbardziej egzotycznych i zwariowanych miejsc na świecie. Stanowi zgrabne i kompleksowe ujęcie dziejów stolicy, które daje światło także na historię całego państwa i japońską kulturę. Dzieje stolicy wzbogacone są wieloma ciekawostkami i nietuzinkowymi faktami, których pewnie na próżno szukać w szkolnych podręcznikach japońskiej historii. Z pewnością książka ta wzbudzi w Was jeszcze większy głód wiedzy i chęć poszerzenia zawartych w niej faktów.

Stephen Mansfield, Tokio

Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2018