Oko na Bałkany. Przestrzeń współczesnego kina serbeskiego

W imieniu Fundacji Cinemania przedstawiam Państwu projekt filmowo-kulturalny „Oko na Bałkany: Serbia. Przestrzeń współczesnego kina serbskiego”. Jest to nowy projekt, zbierający najważniejsze serbskie produkcje filmowe ostatnich lat w jedno wydarzenie. W dniach 24 - 27 stycznia odbędzie się w Kinie Luna w Warszawie, a następnie zawita w kolejne miejsca: Kraków, Poznań, Wrocław, Katowice, Gdańsk, Białystok.

OKO NA BAŁKANY to program cyklicznych wydarzeń filmowych, przedstawiających polskiemu widzowi, dynamicznie rozwijające się kinematografie w tym kulturowym tyglu. Bałkany geograficznie zawierają w sobie Serbię, Kosowo, Bośnię i Hercegowinę, Bułgarię, Rumunię, Grecję, Chorwację, Czarnogórę, Macedonię i Albanię – cały wachlarz państw – który stanowi o bogactwie i różnorodności kulturowej. Każda odsłona OKA NA BAŁKANY ma przybliżać kinematografię jednego kraju – tak by ukazać jego odrębność kulturową i społeczną, a jednocześnie badać ją na tle trendów wspólnych dla całego regionu czy Europy.

Serbia będzie bohaterką odsłony pierwszej. Tam obecnie filmowo wrze. Powstają filmy zbuntowane, chropowate i takie ku pokrzepieniu serc. Filmy, które pokazują jak we współczesnych czasach, poza Unią Europejską, funkcjonuje naród, który zaledwie 20 lat temu był dla nas odległą, bogatą Jugosławią.

Pokażemy filmy pełnometrażowe, krótkie metraże i dokumenty. Specjalnie na przegląd OKO NA BAŁKANY sprowadziliśmy filmy zarówno z głównego nurtu jak i artystycznego i niezależnego. Filmy ujawnią co zmieniło się w Serbii, z czym nadal mierzą się jej mieszańcy oraz w jaki sposób przeszłość wpłynęła na rozwój kinematografii w Serbii.

W ramach wydarzenia planujemy również spotkania z gośćmi, pokazy slajdów i imprezy muzyczne.

Pokażemy znakomity, budzący wiele dyskusji film „Parada” reż. Srđan Dragojević. Film otrzymał dwie nagrody podczas ostatniego MFF w Berlinie – w tym nagrodę publiczności. Obraz został nagrodzony również na festiwalach w Salonikach, Montrealu, Sao Paulo i Anders. To zabawny i głęboko poruszający film pokazujący sytuację gejów we wciąż konserwatywnej Serbii. Opowiada o przygotowaniach do parady równości. Pełen niespodziewanych zwrotów akcji obraz „Parada” podbija serca widzów nie tylko w krajach bałkańskich, ale m.in. w Niemczech. Część ujęć pochodzi z autentycznego marszu, który miał miejsce w Belgradzie w 2010.

W programie znalazł się przedstawiciel niezależnego kina w serbskim kinie - satyryczny obraz Serbii „Śmierć człowieka na Bałkanach” w reż. Miroslav Momčilovicia, zdobywca Nagrody Publiczności na MFF w Karlowych Warach. To ostra, lecz pełna czarnego humoru krytyka współczesnego społeczeństwa i stereotypowych cech przypisywanych Serbom.

Samotny kompozytor popełnia samobójstwo przed kamerą swojego komputera. Po strzale, do mieszkania kompozytora wbiega jeden z sąsiadów Aca i zawiadamia policję, stając się jednocześnie „pierwszym świadkiem”. W oczekiwaniu na przyjazd policji, Aca zostaje w mieszkaniu martwego sąsiada. W tym czasie zbiegają się kolejni sąsiedzi. Kamera wciąż jest włączona, ale o tym wie tylko nieżyjący kompozytor oraz widzowie. Sąsiedzi czują się w mieszkaniu nieżyjącego sąsiada coraz swobodniej: piją, jedzą i grają w szachy. W tym czasie wspominają zmarłego, żałują jego śmierci i wychwalają jego ,muzykę, mimo że nie pamiętają jego imienia. Mieszkanie zmarłego będą odwiedzać kolejni niespodziewani goście, zanim zorientują się, że przez cały czas byli obserwowani przez małą kamerkę. A co za tym idzie padną ofiarą swojego zakłamania Film w satyryczny sposób ukazuje serbskie społeczeństwo, mierzy się ze stereotypami i cechami narodowymi.

I perełka wśród prawdziwie niszowych produkcji, film dla ludzi o mocnych nerwach i otwartych artystycznie głowach: „Życie i śmierć porno gangu” reż. Mladen Djordjevic. Film odwiedził mnóstwo festiwali filmowych, m.in. pokazywany był podczas tegorocznego Londyńskiego Festiwalu Filmowego.

Młody reżyser Marko, po kilku nieudanych próbach, aby zrobić swój pierwszy film fabularny, zawiera znajomość z „kobietą” reżysera filmów porno i zaczyna z nim współpracować.. W ten sposób chce pokazać swój gniew wobec społeczeństwa, w którym żyje. Po konflikcie z producentem otwiera swój porno klub Cabare, w którym pokazuje społeczno-polityczne przedstawienia. W obsadzie gromadzi gwiazdy porno oraz parę Gejów: Johnny i Max, transwestyta Ceca, ćpuny i Rade Darinka i inni. Interwencja policji i zazdrość wcześniejszego producenta powoduje, że Marko decyduje opuścić się Belgrad. Cały wyjątkowy zespół wyrusza na wycieczkę wokół Serbii. Taka mieszanka ludzkich charakterów wszędzie wywołuje konflikty. Jadą poszukując miejsca gdzie ktoś ich zaakceptuje. Kontrowersyjnie przedstawiony temat homoseksualny w nacjonalistycznym kraju.