Miljenko Jergović "Drugi pocałunek Gity Danon"

22 lutego 2016 roku ukazała się pierwsza książka w ramach nowego wydawniczego projektu Biura Literackiego "Proza z Europy". Drugi pocałunek Gity Danon to zbiór opowiadań Miljenka Jergovicia – laureata Literackiej Nagrody Europy Środkowej "Angelus" – na który złożyło się dwadzieścia pięć utworów, w tym dwa publikowane po raz pierwszy w książce. Autorem przekładu jest Miłosz Waligórski.

W Bośni ludzie lubią opowiadać. Historie nieustannie wędrują z ust do ust, po drodze nabierają ciała i rumieńców, obrastają w piórka i w interpretacje. Pisarz słucha, a potem  wszystko zapisuje… Jego głowa to językowa "wieża ciśnień", która ze wzmożoną siłą wystrzeliwuje opowieści w świat. Dzięki niej sploty słów docierają do najdalszych zakamarków wyobraźni, przejmują władzę nad najwyższymi piętrami zachwytu, po czym bez pytania ogłaszają niepodległość, przenosząc czytelnika w krainę epickiego rozmachu.

Świat z opowiadań Jergovicia przesiąknięty jest stanem wojny do szpiku kości. Kolejni bohaterowie zdają się w nim zanurzeni tak bardzo, że prawie go nie zauważają. Niektórzy z nich przyzwyczaili się do zagrożenia albo właśnie powoli się przyzwyczajają. Czytelnik – szczególnie nieśledzący konfliktu bałkańskiego z należytą uwagą – może nie dostrzec siły historii do momentu, w którym ona sama nie upomni się o swoje, niosąc w kolejnych opowiadaniach najczęściej rozwiązania ostateczne.

Drugi pocałunek Gity Danon łączy lekki, gawędziarski ton z dotkliwym doświadczeniem życia na Bałkanach w XX wieku oraz okresem głównie ostatniej bałkańskiej wojny. Spogląda się tu na dalszą i bliższą przeszłość, powraca do czasów współczesnych, a także wkracza w świat legend oraz historycznej fikcji. W tekstach obecny jest melodramatyczny ton, zakorzeniony mocno w popkulturze, jak i w ustnej tradycji Słowian z południowej Europy.

"Nasz język, czyli język, którym pisze się i mówi w Serbii, Czarnogórze, Bośni i Hercegowinie oraz w Chorwacji, nie posiada odmiany wysokiej, nie ma też arystokratycznej przeszłości. Mówiąc wprost: to język chłopów. Jego historia nadal w dużej mierze jest historią tradycji ustnej" – mówi w wywiadzie opublikowanym w bibliotece Jergović. "Taka sytuacja ułatwia pisarzom symulowanie języka mówionego. Często, czytając najlepsze dzieła naszej literatury, 'słyszymy' żywy głos autora".

Miljenko Jergović urodził się w Sarajewie w 1966 roku. To ceniony poeta, prozaik, dramatopisarz i publicysta. Należy do chorwackiego i bośniacko-hercegowińskiego PEN Clubu, jest laureatem m.in. Nagrody Związku Pisarzy Chorwackich, Nagrody im. Ksavera Šandora Gjalskiego, Pokojowej Nagrody im. Ericha Marii Remarque’a, oraz stałym współpracownikiem kilku czasopism na obszarze byłej Jugosławii. Od 1993 mieszka w Zagrzebiu.

Po polsku ukazały się dotąd: Buick Rivera (2003), Ruta Tannenbaum (2008), Freelander (2010), Srda śpiewa o zmierzchu w Zielone Świątki (2011), Ojciec (2012) oraz Wołga, Wołga (2014). Kilkanaście opowiadań, wiersze oraz fragmenty mikropowieści Wilimowski i sagi Dvori od oraha opublikowała prasa literacka.