Pawlikowska-Jasnorzewska i Sebyła w serii „44”

Wyborami wierszy Władysława Sebyły „Dialog w ciemności” oraz Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej „Seans na dnie morza” przygotowanymi przez Wojciecha Bonowicza i Martę Podgórnik Biuro Literackie przypomina w serii „44. Poezja polska od nowa” kolejnych poetów tworzących w pierwszej połowie ubiegłego wieku.

Krytyka międzywojenna okrzyknęła Władysława Sebyłę (1902-1940) jednym z najbardziej utalentowanych poetów młodego pokolenia. Współtworzył grupę literacką „Kwadryga” i był redaktorem jej flagowego pisma. Wydał za życia jedynie cztery tomiki: „Modlitwę” (z Aleksandrem Maliszewskim) „Pieśni szczurołapa”, „Koncert egotyczny” i „Obrazy myśli”.

Brał udział w kampanii wrześniowej, po której trafił do niewoli radzieckiej. W 1940 roku w Charkowie został zamordowany przez NKWD. Jego nazwisko i dorobek literacki dzisiaj już właściwe nie istnieją w świadomości czytelniczej. Biuro Literackie wyborem jego twórczości przywraca pamięć o tym tragicznie zmarłym poecie.

„Sebyła nigdy nie był poetą tylko społecznym, od początku w jego twórczości pojawiały się akcenty liryczne i metafizyczne - napisał Wojciech Bonowicz. - Również poetycko wyrastał ponad rówieśników, dysponował szerszą skalą umiejętności: po 'naiwnych', mizerabilistycznych wierszach 'Modlitwy' powstały niebawem śmielsze, bardziej ekspresyjne utwory, które stanowiły trzon jego samodzielnego debiutu 'Pieśni szczurołapa'”.

Jan Józef Lipski napisał o „Modlitwie”, że jest to „debiut dojrzały i wyróżniający się”, a „w tomiku panuje postawa franciszkańska”. Twórczość Sebyły, przesiąknięta duchowością i mistycyzmem, wyraźnie zakorzeniona jest w ideach katastrofizmu i symbolizmu. W swoich czasach był on jednym z głównych przedstawicieli nurtu religijnego rodzimej liryki.

Także Wojciech Bonowicz porusza temat sacrum w swojej twórczości, odwołuje się do wartości wiary i poszukiwania tożsamości. „Dialog w ciemności” staje się więc niezwykłą, poetycką rozmową dwóch twórców, rozdzielonych w czasie cezurą niemal wieku, których niepokoją podobne rozterki metafizyczne.

Maria Pawlikowska-Jasnorzewska urodziła się w 1891 roku w Krakowie. Debiutowała w 1922 roku tomem „Niebieskie migdały”. Poezja była jej najbliższa, ale pisywała także dramaty, aktywnie uczestniczyła w życiu kulturalnym - przyjaźniła się z Witkacym i Skamandrytami, współpracowała z Polskim Radiem, była członkiem PEN Clubu.

Krytyka współczesna poetce często określała ją jako „mistrzynię bibelotów” i zgodnie twierdziła, że jej twórczość najlepiej pasuje „do sztambucha” oraz „zawijania karmelków”. Do jej szczególnie zajadłych przeciwników należał Ostap Ortwin. Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej bronili natomiast Lechoń, Tuwim, Żeromski, Boy-Żeleński, wreszcie Słonimski.

Komu wierzyć? „Najlepiej raz jeszcze podejść do lektury jej wierszy, których 44 miałam honor dla Państwa wybrać, spośród tych może nieco mniej znanych, a zatem mniej naznaczonych stygmatem 'wierszy do kręcenia papilotów przy rannej toalecie'” - zachęca Marta Podgórnik. I dodaje:

„Przekonacie się, że ta rzekoma poetka miłości w ciągłej miłosnej opresji była zarazem poetką śmierci, poetką wojny, choroby i lęku, poetką swojej niełatwej epoki, wybrzmiewającej w jej wierszach złowieszczo i jeżeli pięknie, to z szeregiem widm, z widmem rozkładu na czele, w tle. Że wielu ma wciąż jej pisanie za stare koronki? Widać zapomnieli, jak często te chadzają w parze z arszenikiem”.

„Dialog w ciemności” Władysława Sebyły oraz „Seans na dnie morza”, to kolejne odsłony serii „44. Poezja polska od nowa”. Wcześniej ukazały się „Wiersze i dwa poematy” Adama Ważyka (w wyborze Andrzeja Sosnowskiego), „Wykrzywiam się na ten wszechświat” Władysława Broniewskiego (w opracowaniu Dariusz Suski), „Złotniejący świat” Marii Konopnickiej (w redakcji Piotra Matywieckiego) oraz „Psalmy i inne wiersze” Tadeusza Nowaka (według Bohdana Zadury).

"Dialog w ciemności" w poezjem.pl >>>
http://www.poezjem.pl/pl/open/catalog/on/product/id/113903

"Seans na dnie morza" w poezjem.pl >>>
http://www.poezjem.pl/pl/open/catalog/on/product/id/113902

Premiery 17. Portu Literackiego

Maj

Rafał WOJACZEK: Wiersze zebrane >>>
http://biuroliterackie.pl/biuro/biuro.php?site=1A0&news_ID=2011-05-11

Gottfried BENN: Nigdy samotniej i inne wiersze >>>
http://www.poezjem.pl/pl/open/catalog/on/product/id/113849

Andrij BONDAR: Historie ważne i nieważne >>>
http://www.poezjem.pl/pl/open/catalog/on/product/id/113866

Czerwiec

BALLA: Świadek >>>
http://www.poezjem.pl/pl/open/catalog/on/product/id/113864

Marian STALA: Niepojęte: Jest >>>
http://www.poezjem.pl/pl/open/catalog/on/product/id/113868

Lipiec

Jacek GUTOROW: Księga zakładek >>>
http://www.poezjem.pl/pl/open/catalog/on/product/id/113867

Sierpień

Tadeusz NOWAK: Psalmy i inne wiersze >>>
http://www.poezjem.pl/pl/open/catalog/on/product/id/113872

Wrzesień

Bohdan ZADURA: Klasyk na luzie >>>
http://www.poezjem.pl/pl/open/catalog/on/product/id/113873

Urszula KOZIOŁ: Fuga (1955-2010) >>>
http://www.poezjem.pl/pl/open/catalog/on/product/id/113874

Eugeniusz TKACZYSZYN-DYCKI: Imię i znamię >>>
http://www.poezjem.pl/pl/open/catalog/on/product/id/113876

Październik

Jacek DEHNEL: Rubryki strat i zysków >>>
http://www.poezjem.pl/pl/open/catalog/on/product/id/113883

Listopad

Jacek ŁUKASIEWICZ: Stojąca na ruinie >>>
http://www.poezjem.pl/pl/open/catalog/on/product/id/113877

Janusz STYCZEŃ: Furia instynktu >>>
http://www.poezjem.pl/pl/open/catalog/on/product/id/113878

Tadeusz PIÓRO: O dwa kroki stąd (1992-2011) >>>
http://www.poezjem.pl/pl/open/catalog/on/product/id/113887

Tadeusz RÓŻEWICZ: Wbrew sobie. Rozmowy z Tadeuszem Różewiczem >>>
http://www.poezjem.pl/pl/open/catalog/on/product/id/113888

Grudzień

Marcin SENDECKI: Farsz >>>
http://www.poezjem.pl/pl/open/catalog/on/product/id/113889

Andrzej FALKIEWICZ, Tymoteusz KARPOWICZ, Krystyna MIŁOBĘDZKA: Dwie rozmowy >>>
http://www.poezjem.pl/pl/open/catalog/on/product/id/113899

Tymoteusz KARPOWICZ: Dzieła zebrane, tom 1 >>>
http://www.poezjem.pl/pl/open/catalog/on/product/id/113898

Styczeń

Ezra POUND: Wiersze, poematy i Pieśni >>>
http://www.poezjem.pl/pl/open/catalog/on/product/id/113900

Laura (Riding) JACKSON: Korona dla Hansa Andersena >>>
http://www.poezjem.pl/pl/open/catalog/on/product/id/113906

Laura (Riding) JACKSON: Obroty cudów >>>
http://www.poezjem.pl/pl/open/catalog/on/product/id/113905

John ASHBERY: Cztery poematy >>>
http://www.poezjem.pl/pl/open/catalog/on/product/id/113901

Maria PAWLIKOWSKA-JASNORZEWSKA: Seans na dnie morza >>>
http://www.poezjem.pl/pl/open/catalog/on/product/id/113902

Luty

Władysław SEBYŁA: Dialog w ciemności>>>
http://www.poezjem.pl/pl/open/catalog/on/product/id/113903