Jerzy JARNIEWICZ: „Sześć poetek irlandzkich”

Niespełna dwadzieścia lat po ukazaniu się antologii Piotra Sommera „Sześciu poetów północnoirlandzkich”, 5 kwietnia do księgarń w całej Polsce trafił zbiór „Sześć poetek irlandzkich” w wyborze i przekładach Jerzego Jarniewicza. 20 kwietnia książka zaprezentowana została podczas specjalnego wieczoru w ramach 17. edycji Portu Literackiego.

Irlandzka literatura nie jest w Polsce wystarczająco znana i doceniana. Wybór Jerzego Jarniewicza nie ma jednak ambicji przekroju, lecz jest skupiony na jej konkretnej niszy: twórczości poetyckiej kobiet, będącej do niedawna także we własnym kraju czymś nieoczywistym i marginalnym. Wszystkie autorki łączy pisanie jako odwracanie męskiej dominacji w kulturze i wspólnocie.

Antologia gromadzi wiersze: Pauli Meehan (ur. 1955), Medbh McGuckian (ur. 1950), Eiléan Ní Chuilleanáin (ur. 1942), Sinéad Morrissey (ur. 1972) Leontiia Flynn (ur. 1974), Nuali Ní Dhomhnaill (ur. 1952). Wszystkie poetki, reprezentujące obie części podzielonej wyspy, uznane są za najważniejsze przedstawicielki irlandzkiej liryki.

Paula Meehan to artystka totalna: poza literaturą zajmuje się także filmem, sztukami wizualnymi, muzyką i tańcem. Medbh McGuckian od niemal trzydziestu lat zbiera najważniejsze literackie wyróżnienia, w tym Forward Poetry Prize i Ireland Arts Council Award. Najstarsza i najczęściej nagradzana w tym gronie Eiléan Ní Chuilleanáin, to autorka dziesięciu tomów wierszy i wielu książek translatorskich oraz profesor na Trinity College w Dublinie.

Pochodząca z Północnej Irlandii Sinéad Morrissey, która przez część swojego życia mieszkała w Japonii i Nowej Zelandii, to jedna z najciekawszych poetek swojego pokolenia. Debiutująca w 2004 roku najmłodsza z poetek - Leontia Flynn, była objawieniem na irlandzkiej scenie poetyckiej, a każdy kolejny tom jest nominowany do prestiżowych nagród.

Wreszcie Nuala Ni Dhomhnaill, otoczona w USA kultem szamanki, to najbardziej znana z irlandzkich poetek tworzących w języku gaelickim. Każdą z autorek Jerzy Jarniewicz prezentuje kilkunastoma wierszami, akcentując najbardziej charakterystyczne motywy ich twórczości, budując przy tym panoramę irlandzkiej poezji kobiecej ostatnich pięćdziesięciu lat.

Jak pisze Magdalena Stępień o wykorzystywaniu wiersza jako środka ekspresji dla marginalizowanej wspólnoty i odrzuceniu idei reprezentacji przez enigmatyczny styl i semantyczne niedookreślenie: „W swej twórczości Irlandki wykorzystują obydwie metody w sposób niejednoznaczny, balansując między sferą prywatną a publiczną”.

Starsze poetki często podkreślają walkę o respektowanie kobiecych praw do tworzenia na równi z męskimi. Mówienie jest dla nich przywracaniem głosu, który był wcześniej tłumiony, opowieścią przekazującą doświadczenie własnej inności, seksualności i obcości. Jak chce Ní Dhomhnaill, chwytają za pióro, aby trwale przekroczyć próg „męskiego sanktuarium poezji”.

Młodsze autorki przyznają się do jednoczesnej inspiracji oraz buntu wobec ojczystej literackiej tradycji. Nie chcą się uginać przed autorytetem sędziwych poetów, wolą za to ironię, humor i zabawę językiem, szukając w nim, jak zauważa Flynn, „'nic nieznaczącego' wymiaru słów - świszczących odgłosów, ledwo słyszalnych tupnięć i pomruków”.

To kolejne spotkanie z poezją z zielonej wyspy w Biurze Literackim. Cztery pierwsze książki wydawnictwa Artura Burszty z 1998 roku prezentowały twórczość ówczesnego noblisty Seamusa Heaney'a oraz Dereka Mahona, Ciarana Carsona i Michaela Longley'a. Irlandczycy kilkakrotnie gościli na Portowych festiwalach, ostatnio przed rokiem Longley z okazji wydania tomu „Od kwietnia do kwietnia”.

„Sześć poetek irlandzkich” to kolejna publikacja Biura prezentująca wybór poetów danego obszaru językowego. Wcześniejsze pozycje zawierały autorów wierszy z Ameryki Południowej, Czech, Francji, Rosji, Stanów Zjednoczonych, Ukrainy i Węgier w przekładach Krystyny Rodowskiej, Leszka Engelkinga, Wiktora Woroszylskiego, Piotra Sommera i Bohdana Zadury.

Książka została zaprezentowana podczas 17. edycji Portu Literackiego we Wrocławiu. podczas spotkania z dwiema poetkami tej antologii, Eiléan Ní Chuilleanáin i Leontią Flynn oraz ich tłumaczem, Jerzym Jarniewiczem. Wieczór autorski poświęcony rozmowie o irlandzkiej poezji i literaturze miał miejsce 20 kwietnia o godz. 19:30.

Książka „Sześć poetek irlandzkich” w Poezjem >>>
http://www.poezjem.pl/pl/open/catalog/on/product/id/113933